Rada Miasta Otwocka ma prawo do przyznawania osobom zasłużonym dla miasta tytułu Honorowego Obywatela. Pragniemy przedstawić Państwu sylwetki siedemnastu Honorowych Obywateli Miasta Otwocka.
Z inicjatywą nadania tytułu Honorowego Obywatela Miasta Otwocka może wystąpić: Komisja Rady Miasta, klub radnych, radny, prezydent lub grupa 30 mieszkańców. W 1928 roku tytuł Honorowego Obywatela Otwocka otrzymał Józef Piłsudski. W 1994 roku godność otrzymali: bp Kazimierz Romaniuk, Serge Vinçon, Genowefa Mrozek, Hubert Nies, Franz-Josef Kaufman i Johann Pietrzak; w 1996 roku: Doris Erlandson, Kunt-Olov Jansson; w 1997 roku: Alain Berthon; w 2000 roku: Stefan Malawski; w 2008 roku: Irena Sendler, w 2011 roku ks. Włodzimierz Jabłonowski, a w 2014 roku ks. Bogusław Kowalski. W 2018 roku do grona honorowych obywateli dołączyli Andrzej Pilecki oraz Zofia Pilecka-Optułowicz. Z kolei w 2019 roku uhonorowana została Aleksandra Piłsudska.
Honorowi Obywatele Miasta Otwocka
1. Józef Piłsudski – 1928 r.
2. Ksiądz Biskup Kazimierz Romaniuk – 1994 r.
3. Serge Vinçon – 1994 r.
4. Genowefa Mrozek – 1994 r.
5. Hubert Nies – 1994 r.
6. Franz-Josef Kaufman – 1994 r.
7. Johann Pietrzak – 1994 r.
8. Doris Erlandson – 1996 r.
9. Kunt-Olov Jansson – 1996 r.
10. Alain Berthon – 1997 r.
11. Stefan Malawski – 2000 r.
12. Irena Sendler – 2008 r.
13. Ks. Włodzimierz Jabłonowski – 2011 r.
14. Ks. Bogusław Kowalski – 2013 r.
15. Andrzej Pilecki – 2018 r.
16. Zofia Pilecka-Optułowicz – 2018 r.
17. Aleksandra Piłsudska – 2019 r.
Marszałek Józef Piłsudski
W dziesięciolecie odzyskania przez Polskę niepodległości Rada Miasta uchwaliła nadanie Józefowi Piłsudskiemu tytułu Honorowego Obywatela Otwocka. Uroczysty dyplom pisany na pergaminie z datą 30 września 1928 roku o nr 1110 został umieszczony w skórzanym futerale. W parku miejskim w Otwocku 13 sierpnia 1932 roku został odsłonięty pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego (zaprojektowany przez Stanisława Szreniawę-Rzeckiego, prezesa Stowarzyszenia Artystów „Rytm”). Pomnik zaginął w latach 50. i do dziś się nie odnalazł. Przy skrzyżowaniu ulic Kościuszki i Chopina 11 listopada 1938 roku odsłonięto trzymetrowy głaz-obelisk wykonany z bazaltu, upamiętniający wizytę Józefa Piłsudskiego w Otwocku. Na pomniku widnieje napis: „Józef Piłsudski przybył z frontu do Warszawy dla narad z przywódcami społeczeństwa stolicy. Zmuszony przez okupantów do jej opuszczenia zatrzymał się w pobliżu domu dziś już nieistniejącym i tu narady prowadził 20 VIII – 4 IX 1915 r.”. Na przełomie lat 50. i 60. pomnik zaginął. Odnaleziono go w lapidarium Muzeum Ziemi w Warszawie. Po wielu latach i staraniach mieszkańców Otwocka pomnik powrócił na swoje pierwotne miejsce. Ponowne odsłonięcie nastąpiło 11 listopada 1992 roku.
Marszałek Józef Piłsudski urodził się 5 grudnia 1867 r. w Zułowie pod Wilnem. Był synem Józefa Wincentego Piłsudskiego (1833–1902) i Marii z Billewiczów (1842–1884). W 1877 roku wraz z bratem Bronisławem rozpoczęli edukację w I Gimnazjum w Wilnie. Bracia wraz z kolegami założyli tajne kółko o nazwie „Spójna”, które zajmowało się sprowadzaniem polskich książek z Warszawy. W 1884 roku zdał maturę i jesienią rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Charkowskim. W trakcie studiów rozpoczął działalność konspiracyjną w niepodległościowych organizacjach studenckich. Dołączył do rewolucyjnego ruchu „Narodnaja Wola”. Za swoje nielegalne praktyki wydalono go z uczelni. W 1887 roku został aresztowany w Wilnie i zesłany na Syberię na 5 lat. Po powrocie z Syberii wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej.
W 1893 roku dołączył do Centralnego komitetu Robotniczego oraz pełnił funkcję redaktora naczelnego w piśmie „Robotnik”. W 1908 roku działał na rzecz utworzenia tajnego Związku Walki Czynnej. W 1910 roku objął przewodnictwo nad Związkiem Strzeleckim we Lwowie. W 1912 roku powołał Polski Skarb Wojskowy i został komendantem wojskowym Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych.Po wybuchu I wojny światowej zmobilizował oddziały strzeleckie i 6 sierpnia 1914 roku wkroczył na teren Polski. Niestety akcja zbrojna nie spotkała się z poparciem mieszkańców spod zaboru rosyjskiego, czego wynikiem było niepowodzenie próby wzniecenia powstania.
Z podległych oddziałów utworzono 1 Pułk Piechoty Legionów Polskich, których został dowódcą. Po przeformowaniu pułku na I Brygadę Legionów Polskich stanął na jej czele. Brygadą dowodził w walkach na Kielecczyźnie, Lubelszczyźnie i Wołyniu. Następnie 29 września 1916 roku podał się do dymisji. Rok później wszedł w skład tymczasowej Rady Stanu. Swoimi działaniami doprowadził do kryzysu przysięgowego w Legionach. Za swoją postawę antyniemiecką został zesłany do więzienia w Magdeburgu.
Gdy wybuchła rewolucja w Niemczech, Piłsudskiego zwolniono z więzienia i 10 listopada 1918 roku powrócił do Warszawy. Rada Regencyjna 11 listopada złożyła na ręce Józefa Piłsudskiego władzę wojskową, a trzy dni później także władzę cywilną. Został on 22 listopada 1918 roku mianowany Naczelnikiem Państwa i Naczelnym Wodzem. Naczelnikiem Państwa był do 14 grudnia 1922 roku, a następnie w od 17 grudnia 1922 roku do 9 czerwca 1923 roku piastował funkcję szefa Sztabu Generalskiego. Do 3 lipca był przewodniczącym Ścisłej Rady Wojennej, po czym, nie mogąc pogodzić się ze stanem rzeczy w państwie, wycofał się z życia politycznego. Zamieszkał w Sulejówku.
Do władzy w Polsce powrócił 15 maja 1926 roku. Został wybrany Ministrem Spraw Wojskowych. 31 maja został wybrany na Prezydenta RP, ale stanowiska tego nie przyjął. Od 2 października 1926 roku do 27 czerwca 1928 roku i od 25 sierpnia do 4 grudnia 1930 roku piastował funkcję premiera.
Zmarł 12 maja 1935 roku w Belwederze. Został pochowany 18 maja 1935 roku w Katedrze na Wawelu. Jego serce spoczywa u stóp matki na wileńskiej Rossie.
Marszałek Józef Piłsudski odwiedził Otwock dwukrotnie. Pierwsza jego wizyta w naszym mieście miała miejsce w od 20 sierpnia 1915 roku do 4 września 1915 roku i była spowodowana planowaną wizytą w Warszawie w celu narad z przywódcami społeczeństwa stolicy. Marszałek zmuszony przez okupantów do opuszczenia stolicy zatrzymał się w Otwocku. W tym czasie Józef Piłsudski zamieszkiwał w pensjonacie Jadwigi Nestorowiczówny, który znajdował się u zbiegu ulic Kościuszki i Chopina, wówczas ulicy Otwockiej (budynek spłonął w 1930 roku). W czasie swojego pobytu w mieście zajmował się spotkaniami z kurierami, wydawał polecenia oraz rozkazy doręczane do Warszawy za pośrednictwem Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego. Druga wizyta Piłsudskiego w Otwocku miała miejsce 13 maja 1924 roku. Marszałek przyjechał do Otwocka na prośbę umierającego w jednym ze szpitali porucznika Wacława Łapczyńskiego.
Ksiądz Biskup Kazimierz Romaniuk
Księdzu Biskupowi Kazimierzowi Romaniukowi tytuł Honorowego Obywatela Miasta Otwocka został przyznany przed siedemnastoma laty, gdy pełnił funkcję ordynariusza diecezji warszawsko-praskiej. Jak czytamy w protokołach Rady Miasta, z inicjatywą nadania biskupowi tej godności wystąpił ówczesny przewodniczący rady – Jerzy Przeździak. „Jest to człowiek bardzo przyjaźnie nastawiony do naszego miasta. Brał udział i był jednym z współtwórców inicjatywy poddania naszego miasta pod patronat Matki Bożej Swojczowskiej. Ksiądz Biskup święcił nowe insygnia władzy miejskiej”. Dnia 26 kwietnia 1994 roku przyznano także tytuły Honorowych Obywateli Miasta Otwocka pięciu osobom zaangażowanym w zainicjowanie i rozwój partnerstwa międzynarodowego Otwocka z miastami bliźniaczymi. Godność przyznano mieszkańcom francuskiego Saint-Amand-Montrond – ówczesnemu merowi Sergowi Vinçon (jednemu z sygnatariuszy Karty Miast Bliźniaczych) oraz Genowefie Mrozek, inicjatorce nawiązania współpracy i wieloletniej przewodniczącej Towarzystwa Francusko-Polskiego w Saint-Amand-Montrond. Tytuł Honorowego Obywatela Miasta Otwocka przyznano także mieszkańcom niemieckiego miasta Lennestadt: ówczesnemu burmistrzowi Hubertowi Niesowi i ówczesnemu dyrektorowi Urzędu Lennestadt Franzowi-Josefowi Kaufmanowi (obaj podpisali Kartę Miast Bliźniaczych) oraz Johannowi Pietrzakowi, urbaniście Urzędu Miejskiego w Lennestadt, odpowiedzialnemu za współpracę między Otwockiem i Lennestadt. Jak czytamy w uzasadnieniu podjęcia uchwały: „Przedstawiciele miast bliźniaczych: Saint-Amand-Montrond i Lennestadt to osoby, które wymienia się jako rzeczników kontaktu między naszymi miastami, sygnatariuszami karty miast bliźniaczych, i w całej rozciągłości zasługują na nadanie im honorowej godności”.
Doris Erlandson, Kunt-Olov Jansson, Alain Berthon
W 1996 roku Rada Miasta Otwocka zdecydowała o przyznaniu tytułu Honorowego Obywatela Miasta Otwocka dwójce szwedzkich wolontariuszy zrzeszonych w Stowarzyszeniu „Farmaceuci bez Granic”. Z wnioskiem o nadanie szczególnej godności Doris Erlandson i Knutowi-Olovowi Janssonowi wystąpili do Rady Miasta ówcześni dyrektorzy dwóch placówek medycznych: Marek Rzączyński, dyrektor Państwowego Szpitala Klinicznego nr 2 im. prof. Adama Grucy i Ludwik Antczak, dyrektor Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej przy ul. Batorego.
Przedstawiając uzasadnienie do podjęcia uchwały w sprawie przyznania honorowego obywatelstwa, ówczesny wiceprezydent Jan Wilczek mówił, że dzięki zaangażowaniu dwójki obywateli Szwecji otwockie placówki otrzymały m.in. 200 wózków inwalidzkich, karetkę pogotowia, 300 łóżek szpitalnych i ok. 700 ławek szkolnych. Ponadto Stowarzyszenie „Farmaceuci bez Granic” przekazało krzesła, pościel, leki i garnki, a szpital przy ulicy Batorego otrzymał środki finansowe w wysokości 75 tys. koron szwedzkich na remont szpitalnych sal.
Rok później, 8 kwietnia do dwójki szwedzkich Honorowych Obywateli Miasta Otwocka dołączył jeszcze Alain Berthon, sekretarz generalny Stowarzyszenia „Farmaceuci bez Granic”, który również włączył się w pomoc dla otwockich szpitali.
Prof. Stefan Malawski
Dyrekcja i pracownicy Szpitala Klinicznego im. prof. Adama Grucy wystąpili w 2000 roku o nadanie tytułu Honorowego Obywatela Miasta Otwocka profesorowi doktorowi habilitowanemu medycyny Stefanowi Kazimierzowi Malawskiemu. Profesor Malawski ponad 50 lat pracował w otwockim szpitalu ortopedycznym, jest prekursorem współczesnej spondyliatrii i konstruktorem stosowanej do dziś klamry czaszkowej, wybitnym znawcą w zakresie leczenia gruźlicy kostnostawowej i twórcą nowych rozwiązań w ortopedii. Pełnił funkcje kierownika oddziału, wicedyrektora i dyrektora otwockiego szpitala ortopedycznego, wprowadzając nowoczesne rozwiązania, dzięki którym klinika stała się jedną z najlepszych w swojej dziedzinie na terenie Polski.
Za pracę zawodową, naukową i społeczną był wielokrotnie odznaczany – m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Irena Sendler
W 2008 roku grupa kilkudziesięciu mieszkańców zwróciła się o nadanie Honorowego Obywatelstwa Miasta Otwocka Irenie Sendler. W latach 20. XX wieku Irena Sendler wraz z matką i ojcem lekarzem mieszkała w Otwocku. W czasie okupacji była pracownikiem socjalnym warszawskiej opieki społecznej. Dzięki wykonywanej funkcji miała prawo do swobodnego przekraczania granicy stołecznego getta. Potajemnie, z polską organizacją pomocową, przemycała dzieci żydowskiego pochodzenia z getta, umieszczając je w przybranych rodzinach i domach dziecka. Łącznie uratowała ok. 2500 dzieci. Pośmiertnie przyznany tytuł odebrała córka Ireny Sendler, Janina Zgrzembska.
Ksiądz Włodzimierz Jabłonowski
Również na wniosek grupy mieszkańców, w 2011 roku, przyznany został tytuł Honorowego Obywatela Miasta Otwocka ks. Włodzimierzowi Jabłonowskiemu. W uzasadnieniu wniosku mieszkancy napisali: „Ksiądz Włodzimierz Jabłonowski urodził się 13 grudnia 1937 roku w Jabłonowie – Kątach na terenie parafii Płonka Kościelna w Diecezji Łomżyńskiej. Ukończył wydział teologii moralnej w Akademii Teologii Katolickiej, jest też absolwentem Instytutu Muzyki Sakralnej im. św. Piusa X w Warszawie. Święcenia kapłańskie otrzymał 25 czerwca 1961 roku od kard. Stefana Wyszyńskiego. Pracował jako wikariusz w parafii pw. św. Mikołaja w Grójcu, św. Michała Archanioła i św. Floriana w Warszawie.
W latach 1968–1972 pełnił funkcję kapelana Sióstr Rodziny Maryi w Warszawie Aninie. Był także wicedziekanem dekanatu karczewskiego w latach 1981–1985, wicedziekanem dekanatu otwockiego (1986–1992), a następnie dziekanem dekanatu Otwock-Kresy do 2010 roku, posiada też tytuł kanonika honorowego Kapituły Katedralnej. Ksiądz Jabłonowski jest budowniczym kościoła na otwockich Kresach, organizatorem zbiórek żywnościowych na przełomie lat 80. i 90., był także orędownikiem budowy nowego przedszkola przy ulicy Jodłowej.
Ksiądz Bogusław Kowalski
Rada Miasta 10 listopada 2014 roku przyznała tytuł Honorowego Obywatela Miasta Otwocka ks. Bogusławowi Kowalskiemu, który przez ostatnich 8 lat pracy jako proboszcz parafii św. Wincentego à Paulo w Otwocku wydatnie przyczynił się do społeczno-duchowego rozwoju miasta. Za zasługi oraz serce wkładane w swoją pracę Prezydent Miasta Otwocka Zbigniew Szczepaniak wraz z Przewodniczącym Rady Miasta Otwocka Piotrem Mateuszem Kudlickim wręczyli ks. Bogusławowi Kowalskiemu klucz do bram Miasta Otwocka oraz tytuł honorowego obywatela. Ks. Bogusław Kowalski urodził się 15 kwietnia 1959 roku w Legionowie, jako jeden z czterech synów Zofii (z domu Waś) i Mariana Kowalskich. Przez 7 lat mieszkał wraz z rodzicami i rodzeństwem w domu jednorodzinnym na warszawskim Bródnie. Młody Boguś dorastający wśród swoich braci doświadczył wiele miłości ze strony swoich rodziców. Dom był przepełniony czułością i miłością. W wieku 7 lat rodzina Kowalskich przeprowadziła się na warszawską Pragę, tam też przyszły proboszcz otwockiej parafii uczęszczał do szkoły podstawowej i rozwijał swoje piłkarskie pasje. Po ukończeniu szkoły podstawowej zdecydował się kontynuować naukę w Technikum Mechaniczno-Elektrycznym im. Michała Konarskiego w Warszawie. Grał jako trampkarz w juniorskiej sekcji CWKS Legia.
W czasie pobytu w wojsku został skierowany do Pułku Łączności w Białobrzegach – to za sprawą swojego talentu piłkarskiego, gdzie grał w drużynie Impuls Białobrzegi, która głównie dzięki jego talentowi awansowała z B - klasy do A-klasy, a w późniejszym czasie do ligi okręgowej. Nawet będąc kapłanem nie porzucił swojej pasji do futbolu, grał w reprezentacji polskich księży jako napastnik oraz wystąpił na stadionie Legii w pożegnalnym meczu Romana Koseckiego. Podczas mundialu 2002 roku prowadził magazyn „Polska Gola” w telewizji Puls. Jest kibicem Legii Warszawa i uwielbia oglądać pojedynki Realu Madryt z FC Barceloną. 55 dni przed ukończeniem służby w wojsku uzyskał zgodę od dowódcy pułku i kapral Kowalski został zwolniony do cywila, gdzie 2 września 1981 roku wstąpił do Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie. Święcenia kapłańskie przyjął 28 maja 1987 roku w warszawskiej katedrze św. Jana z rąk kard. Józefa Glempa. Mszę św. prymicyjną odprawił 2 czerwca w rodzinnej parafii św. Floriana na Pradze. Pierwszą parafią neoprezbitera był kościół Matki Bożej Pocieszenia w Żyrardowie (1987–1989), kolejne lata spędził jako wikariusz w parafii Wniebowzięcia NMP w Babicach Starych (1989–1992). Następnie przez trzy lata sprawował stanowisko prokuratora, czyli dyrektora do spraw administracyjnych w seminarium duchownym w Warszawie (1992–1995).
W latach 1995–1997 duszpasterzował w parafii św. Szczepana w Raszynie. Następnie od 1997 do 2001 roku na swoją prośbę duszpasterzował w parafii Chrystusa Króla na Targówku – swoją prośbę o przeniesienie uzasadnił tym, że chce być bliżej rodziny. Stamtąd trafił do Ostrówka, gdzie został proboszczem, zarządzał parafią bardzo dobrze i kompetentnie, dzięki czemu m.in. w półtora roku wykończył stojącą od dwudziestu lat w stanie surowym plebanię. Po dwóch latach pracy w Ostrówku ks. Bogusław Kowalski został mianowany proboszczem parafii św. Wincentego à Paulo w Otwocku. 1 lipca 2007 roku został nominowany dziekanem dekanatu otwockiego.
Andrzej Pilecki, Zofia Pilecka-Optułowicz
Miasto Otwock w roku 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości dla upamiętnienia postaci Witolda Pileckiego Bohatera Niezwyciężonego oraz przypadającej w dniu 22 września – 78. rocznicy wejścia rtm. Pileckiego do KL Auschwitz zorganizowało uroczystości pn. „Żołnierz Niepodległej – rtm. Pilecki – Bohater Niezwyciężony”. Uroczystości rozpoczęła Nadzwyczajna Sesja Rady Miasta Otwocka, podczas której dzieci rtm. Witolda Pileckiego - Zofia Pilecka-Optułowicz i Andrzej Pilecki, którzy część swego dzieciństwa spędzili w Otwocku otrzymali tytuł Honorowego Obywatela Miasta Otwocka. Klucze do bram Miasta z rąk Prezydenta Miasta Otwocka Zbigniewa Szczepaniaka oraz Przewodniczącego Rady Miasta Jarosława Margielskiego odebrał osobiście syn Rotmistrza Andrzej, zaś w imieniu córki Zofii odebrał obecny na sesji prawnuk rotmistrza Krzysztof Kosior.
Aleksandra Piłsudska
19 marca 2019 roku do zacnego grona Honorowych Obywateli Otwocka dołączyła Śp. Aleksandra Piłsudska. Inicjatorem nadania Aleksandrze Piłsudskiej, żonie Marszałka Józefa Piłsudskiego, tytułu Honorowego Obywatela Miasta Otwocka była Szkoła Podstawowa nr 5. Inicjatywa miała na celu oddanie hołdu wielkiej Polce, która swoją działalnością niepodległościową, propaństwową oraz społeczną wniosła trwały wkład w historię naszej Ojczyzny i regionu. Pod wnioskiem do Rady Miasta Otwocka podpisało się ponad 500 mieszkańców Otwocka. Uroczystości rozpoczęły się od mszy świętej w kościele pw. Błogosławionego Ignacego Kłopotowskiego w Otwocku, która została odprawiona w intencji Śp. Aleksandry Piłsudskiej. Prezydent Miasta Otwocka Jarosław Tomasz Margielski oraz Przewodnicząca Rady Miasta Otwocka Monika Joanna Kwiek wręczyli Panu Krzysztofowi Jaraczewskiejmu - wnukowi Śp. Aleksandry Piłsudskiej pamiątkowy Klucz do Bram Miasta oraz dokument potwierdzający nadanie tytułu Honorowego Obywatela Otwocka Śp. Aleksandrze Piłsudskiej. Aleksandra Szczerbińska, a od 25 października 1921 roku po mężu Piłsudska, kobieta walcząca czynnie od czasów młodości o wolną i niepodległą Polskę, wspierała niestrudzenie swojego męża w działaniach na rzecz niepodległego i silnego państwa polskiego. Swoją walką i pracą niepodległościową, a następnie społeczną, uczyniła bardzo wiele dla Polski. Aleksandra Piłsudska, kobieta o wyjątkowej wrażliwości i dobroci serca, niosła pomoc również wielu polskim rodzinom, potrzebującym dzieciom oraz dorosłym. W swoim życiu zawsze kierowała się zasadą służebności. Nigdy nie korzystała z przysługujących jej i rodzinie apanaży, przeznaczała je na cele publiczne. Przyczyniła się również do powstania w Otwocku Zakładu Letniskowego dla Dzieci nazywanego „Olinem”. Jego nazwa pochodziła od imienia Pani Marszałkowej Piłsudskiej. Z inicjatywy Aleksandry Piłsudskiej, przewodniczącej Stowarzyszenia „Osiedle”, w czasie wakacji organizowano w tej placówce kolonie letnie dla dzieci z warszawskich baraków dla bezdomnych. Z czasem na bazie zakładu leczniczego „Olin” powstało sanatorium, które odegrało ważną role w historii otwockiego szpitalnictwa sanatoryjnego.
