Znani i zasłużeni w Otwocku

Adamkiewicz Franciszek

(ur. 30.12.1877 r. w Luszewie gm. Radzanowo pow. mławski, zm. 13.2.1951 r. w Otwocku) Najsłynniejszy otwocki cukiernik. Rzemiosła uczył się w renomowanych warszawskich zakładach cukierniczych Bliklego i Gajewskiego. Jako kilkunastoletni młody człowiek trafia do Otwocka i rozpoczyna pracę i naukę zawodu w istniejącej od 1892 r. cukierni na tzw. targowisku. Cukiernię w Otwocku otworzył pod koniec XIX wieku przy ul. Kościelnej. Dzięki cukierniczemu talentowi, pracowitości i osobowości jego cukiernia zawdzięcza szybki rozwój i rozkwit. Cukiernia ta stała się jednym z najbardziej znanych miejsc w mieście, nadając przez blisko pół wieku specyficznego kolorytu ul. Kościelnej. Jego ciasta i ciastka dostarczane były na zamówienie do prywatnych willi i pensjonatów w całym mieście a także sprzedawane były w pociągach kursujących ze stacji Otwock. Cukiernia Adamkiewicza była też znanym miejscem na kulturalnej mapie miasta. Posiadała sale taneczną i bilardową, odbywały się tu stałe koncerty i imprezy kulturalne, m.in. występowali tu Adolf Dymsza i Ludwik Sempoliński. W okresie międzywojennym grywał u Adamkiewicza rozwieź August Agbola O’Brown, muzyk pochodzenia nigeryjskiego, późniejszy żołnierz AK i prawdopodobnie jedyny czarnoskóry uczestnik powstania warszawskiego. W czasie okupacji niemieckiej cukiernia była tajnym miejscem spotkań konspiracyjnych. Franciszek Adamkiewicz udzielał też pomocy krewnym, przyjaciołom oraz ukrywającym się Żydom. Przebywający w 1944 r. w Otwocku Stefan Jaracz z podziwem opisywał trwającego na posterunku cukiernika: „Myślę, że ten nakaz trwania tam, gdzie człowiek ma warsztat i rodzinę to jest ojczyzna, ta bez deklamacji”. Pod koniec lat 40-tych ubiegłego wieku cukiernia podupadła, co załamało Franciszka Adamkiewicza i doprowadziło do jego śmierci.

Brzozowski Stanisław Leopold

ps. „Adam Czepiel” (ur. 28.6.1878 r. w Maziarni koło Chełma, zm. 30.4.1911 r. we Florencji) Filozof, pisarz, publicysta, krytyk teatralny i literacki epoki Młodej Polski. Zwolennik materializmu dziejowego, który wprowadził marksizm do polskiej myśli. Twórca tzw. „filozofii pracy”. Znał kilka języków, m.in. niemiecki, francuski, rosyjski, angielski i włoski. Za działalność niepodległościową trafił do carskiego więzienia. Tam zachorował na gruźlicę, z którą zmagał się do końca życia. Leczył się i pracował jako buchalter w Sanatorium dra Geislera w Otwocku. Przebywając w sanatorium poznaje swoją żonę Antoninę z domu Kolberg (nazywaną „Antoniową”) córkę malarza Antoniego Kolberga oraz Karoliny Matyldy Gallache. W 1908 r. bezpodstawnie oskarżony przez rewolucjonistę Władimira Burcewa o współpracę z Ochraną (carską policją polityczną). Ze względu na pogarszający się stan zdrowia na stałe wyjechał za granicę i do kraju już nie wrócił. Przeciwstawiał się pozytywizmowi i utylitaryzmowi. Zafascynowany Marksem przyjął jego materialistyczny sposób widzenia rzeczywistości, od początku jednak wyciągając z niego oryginalne, często odmienne od marksistowskich wnioski, np. nie podzielał marksistowskiej krytyki Kościoła. Jako krytyk literacki Brzozowski wymagał od pisarza zaangażowania w najważniejsze problemy narodu i ludzkiego społeczeństwa. Ganił wielu znanych pisarzy i poetów (m.in. Henryka Sienkiewicza) za zaściankowość umysłu. Cenił zaś i wytrwale przypominał twórczość Cypriana Kamila Norwida. Do myśli Brzozowskiego nawiązywali m.in.: Karol Irzykowski, Teresa Landy, Andrzej Trzebiński, Czesław Miłosz, Stanisław Ignacy Witkiewicz oraz papież Jan Paweł II. Czesław Miłosz o Brzozowskim napisał: „W literaturze polskiej XX wieku nie znajdzie się pisarza o takiej skali i powadze zainteresowań. Górował on umysłowo nad wszystkimi sławami swego czasu i to przesądza o jego wyjątkowej pozycji dzisiaj”. Za najważniejsze jego dzieła uznaje się „Legendę Młodej Polski” (1910) oraz „Idee. Wstęp do filozofii dojrzałości dziejowej” (1910). Autor „Płomieni”, pierwszej polskiej powieści intelektualnej.

Bujwid Odo (Odon) Feliks Kazimierz

(ur. 30.11.1857 r. w Wilnie, zm. 25.12.1942 r. w Krakowie) Światowej sławy uczony. Polski bakteriolog, pionier higieny i profilaktyki lecznictwa, immunolog,, jeden z pierwszych polskich naukowców zajmujących się wytwórczością szczepionek leczniczych. Pionier szczepień przeciw wściekliźnie w Polsce. Urodzony w Wilnie wywodził się ze zubożałej szlachty litewskiej. Jego ojciec przeniósł się do Warszawy i jako urzędnik pracował w magistracie. Medycynę studiował na Uniwersytecie Warszawskim. Specjalizację bakteriologiczną zdobył w Berlinie u Roberta Kocha i w Paryżu w instytucie Ludwika Pasteura. W Warszawie założył pierwszy w Polsce instytut zapobiegania wściekliźnie oraz stacje badania produktów spożywczych. W latach 1887-1893 mieszkał w Otwocku w swojej willi przy ul. Koscielnej. Jego dom zachował się do dzisiaj – ul. Kościelna 19. Wbrew konserwatywnym kręgom uniwersyteckim w Krakowie, niechętnie odnoszącym się do nowych prądów przyrodniczo-naukowych propagowanych przez przybysza z Kongresówki, Rada Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1893 r. zaproponowała Bujwidowi objęcie nowo utworzonej katedry higieny. Od początku rozwinął niezwykle intensywną działalność naukową, a ponadto stworzył w Krakowie drugi na terenie kraju zakład szczepień pasteurowskich. Jego żoną od 1886 roku była Kazimiera Bujwidowa, jedna z najważniejszych postaci początków ruchu feministycznego w Polsce. Obok publikowania licznych rozpraw naukowych, aktywnie pracował społecznie. W 1896 r. został wybrany radnym m. Krakowa gdzie przyczynił się do założenia wodociągów i sieci kanałów w mieście. Był zwolennikiem upowszechnienia oświaty oraz organizatorem (wraz z żoną) pierwszego gimnazjum żeńskiego. Popierał walkę kobiet o dopuszczenie do studiów uniwersyteckich. Przyciągał do siebie młodych ludzi o nowoczesnych poglądach, a jego dom stał się ogniskiem skupiającym przedstawicieli postępowej inteligencji krakowskiej. W okresie międzywojennym był członkiem Rady Przybocznej Prezydenta oraz w latach 1931–33 krakowskiej Tymczasowej Rady Miejskiej. Propagował język esperanto, został honorowym członkiem Polskiego Klubu Esperanckiego, a także inicjatorem utworzenia Towarzystwa Polsko-Jugosłowiańskiego. W swoim domu przy ul. Lubicz 34 założył wytwórnię surowic i szczepionek, która w czasie okupacji niemieckiej dostarczała ludności polskiej szczepionek przeciwko durowi plamistemu. Obecnie znajduje się tam muzeum. Odo Bujwid był człowiekiem niezwykle pracowitym i zorganizowanym. Jak napisała jego córka Jadwiga Demlowa: „Nie znosił lenistwa, marnotrawstwa, był wrogiem zaciętym picia wódki, palenia papierosów, gry w karty i przebywania w knajpach”. Zainteresowany ideą rotariańską był inicjatorem założenia Krakowskiego Klubu Rotary.

Cybulski Hipolit

(ur. w 1873 r., zm. w 1924 r. w Otwocku) Otwocki lekarz. Dyplom doktora wszechnauk lekarskich otrzymał w 1897 r. Początkowo pracował w Sanatorium dr. Brehmera w Görbersdorfie. Następnie osiadł na stałe w Otwocku. Był jednym z pionierów otwockiej medycyny. Jako jeden z pierwszych otwockich lekarzy stosował odmę opłucnową w leczeniu gruźlicy płuc. W latach 1915-17 kierownik sanatorium „Leśniczówka”, otwartego w Otwocku przez Polskie Towarzystwo Przeciwgruźlicze. Po I wojnie światowej został lekarzem naczelnym Uzdrowiska m.st. Warszawy w Otwocku. W roku 1908 był współinicjatorem powołania Komisji Klimatycznej, zabiegającej o status uzdrowiska dla Otwocka, a w 1911 r. współzałożycielem i aktywnym członkiem Towarzystwa Przyjaciół Otwocka, zabiegającego o przyznanie Otwockowi praw miejskich. Był też wieloletnim prezesem Otwockiego Towarzystwa Lekarskiego. Wybrany w pierwszych wyborach do Rady Obywatelskiej w 1916 r. oraz w 1919 r. do pierwszej po odzyskaniu niepodległości Rady Miejskiej. Autor wielu artykułów na temat gruźlicy do gazety „Otwock – uzdrowisko”.

Czaplicki Jerzy

(ur. 24.4.1902 r. w Warszawie, zm. 19.4.1992 r. w Warszawie) Światowej sławy śpiewak operowy. baryton. Jego matka, Stanisława z Woyniczów Czaplicka, była nieźle zapowiadającą się mezzosopranistką, która po wyjściu za mąż zrezygnowała z występów. Ojciec Władysław był lekarzem Kolei Nadwiślańśkiej praktykującycmn w Otwocku. Dzieciństwo spędził w Otwocku w domu rodziców. W 1924 r. ukończył warszawskie Konserwatorium u prof. Erazma Dłuskiego. Uczęszczał też na konsultację do najlepszego polskiego barytona z początków XX wieku, Wacława Brzezińskiego. Studia kontynuował w Mediolanie pod kierunkiem Ettorio Ventury, a potem u Nadiny Gontaruk i Astolfia Pescii. Zadebiutował na scenie we włoskim Vigevano koło Mediolanu w 1928 r., gdzie wystąpił w roli Alfia w „Rycerskości wieśniaczej” Mascagniego. Występował na scenach operowych Polski, Włoch, Francji, Holandii, USA, i krajów bałtyckich. Do Berlina pojechał z grupą znanych naszych artystów (Halszka Buczyńska, Loda Halama, Jan Kiepura i Chór Dana z Mieczysławem Foggiem), gdzie jego występ spotkał się z wyjątkowo gorącym przyjęciem publiczności. W latach 1931-36 występował w Warszawie na scenie „Adrii” i Opery Warszawskiej. Na początku lat trzydziestych nagrał dwanaście płyt z piosenkami tanecznymi i przebojami dla „Odeonu” i jedną dla firmy „Cristal-Elektro”. Wystąpił jako aktor filmowy w komedii muzycznej „Fredek uszczęśliwia świat”, z której śpiewana przez niego piosenka „Tak wiele dni” stała się wielkim przebojem. W latach 1937-67 mieszkał w USA gdzie występował w Operze Chicagowskiej, w zespole New York City Center Opera Company i Philadelphia La Scala Opera Company. W Chicago otworzył w 1950 r. własne studio wokalne. Do Polski powrócił w 1967 r., zamieszkał w Warszawie i ożenił się z Anną Czarnecką, lektorką i prezenterką Polskiego Radia. Przez parę lat pracował jeszcze jako kierownik wokalny w Teatrze Wielkim. Miał w swoim repertuarze blisko czterdzieści partii operowych i niezliczoną liczbę piosenek. Był ulubieńcem publiczności i tej operowej, dziś nazwalibyśmy ją ekskluzywną, i tej masowej, która kupowała jego płyty z piosenkami. Zmarł w Warszawie 1992 r., na pięć dni przed swoimi dziewięćdziesiątymi urodzinami. O początkach swojej kariery sam Czaplicki żartobliwie opowiadał: „Karierę śpiewaka rozpocząłem przez przypadek. Kiedyś do rodzinnego Otwocka zjechała trupa artystów. Gdy nieoczekiwanie zaniemógł w zespole wokalista, ktoś z miejscowych organizatorów przypomniał sobie o młodym śpiewaku-amatorze, którego czym prędzej dokooptowano w brakujące miejsce w zespole i który bardzo się publiczności spodobał. Tym amatorem byłem ja. Zachęcony udanym wystąpieniem postanowiłem poświęcić się karierze śpiewaka.”

Czaplicki Władysław

(ur. w 1871 r., zm. 14.6.1922 r. w Otwocku) Lekarz kolejowy w Pilawie i następnie w Otwocku. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego w 1898 r. W 1902 r. chory na gruźlicę przenosi się do Otwocka jako lekarz Kolei Nadwiślańskich. Ordynował w Sanatorium dra Geislera i w Sanatorium F. Wiśniewskiego. Jako jeden z pierwszych lekarzy stosował leczenie odmą opłucnową. W 1906 r. współautor i współwydawca „Przewodnika po Otwocku i jego okolicach”. Inicjator powstania Towarzystwa Przyjaciół Otwocka i członek jego Zarządu. Jako lekarz kolejowy ewakuowany w 1915 r., do Moskwy i Jałty. W Jałcie spotkał dra Pawła Martyszewskiego i zachęcił go do osiedlenia po wojnie w Otwocku. Po powrocie z wojny, pogarszający się stan zdrowia uniemożliwił Czaplickiemu powrót do pracy zawodowej. Zmarł w Otwocku i tu został pochowany na cmentarzu katolickim.

Darowski Ludwik

ps. „K. Darski”, „D-ski”, „Michał Kowieński”, „Ludar”, „Lud. Dar.”, „Michał”, „Wiesław” (ur. 11.8.1881 r. w Opatowie, zm. 15.11.1948 r. w Warszawie) Polski polityk i wolnomularz. Ukończył Instytut Handlowy w Moskwie, w latach 1900-04 pracował w filii Ryskiego Banku Handlowego w Łodzi. Od 1900 r. należał do Polskiej Partii Socjalistycznej. W latach 1904-07 studiował w Wyższej Szkole Handlowej w Lipsku (Handelshochschule). Publikował liczne artykuły na łamach prasy socjalistycznej, m.in. w tygodnikach warszawskich „Głos” i „Prawda”. Wydawał nielegalne pismo „Towarzysz” będące organem PPS w Kownie. Przez pewien czas kierował Organizacją Techniczno-Bojową PPS w Łodzi. Uczestniczył w VIII (w lutym 1906 r. we Lwowie) i IX (w listopadzie 1906 r. w Wiedniu) Zjeździe partii. Na IX rozłamowym zjeździe PPS przeszedł do PPS-Lewicy. W 1907 r. został aresztowany i zesłany w głąb Rosji. Następnie pracował w instytucjach gospodarczych w Moskwie i okolicach, nadal współpracując z prasą socjalistyczną („Nowym Życiem” i „Światłem”). W latach 1913-17 był dyrektorem we francuskim Towarzystwie Akcyjnym Fabryk Bawełnianych „Diedowskaja Manufaktura” w Moskwie. Działalność socjalistyczną zastąpił aktywnością w polskiej kolonii w Moskwie, był m.in. prezesem Domu Polskiego w Moskwie w latach 1913-18, kierownikiem Wydziału Pomocy Polakom - Obcopoddanym na centralną Rosję, Syberię, Kaukaz i Daleki Wschód w latach 1915-17 oraz członkiem prezydium Rady Zjazdów Polskich Organizacji Pomocy Ofiarom Wojny w Piotrogrodzie i Moskwie w latach 1915-18. W 1917 r. został powołany na członka Komisji Likwidacyjnej do spraw byłego Królestwa Polskiego. W lipcu 1918 r. został delegatem Przedstawicielstwa Rady Regencyjnej w Moskwie i kierownikiem Wydziału Opieki Społecznej przy tym przedstawicielstwie. Do Polski powrócił w 1919 r. Podjął pracę w Ministerstwie Przemysłu i Handlu. Jako dyrektor departamentu przemysłowego uczestniczył w konferencji pokojowej w Rydze w październiku 1920 r. W czerwcu 1921 r. został powołany na stanowisko ministra pracy i opieki społecznej. Tę tekę zachował do listopada 1924 r., w 9 kolejnych rządach z przerwami od września do grudnia 1923 r. i od stycznia do czerwca 1924 r. Doprowadził do zniesienia kilku dni świątecznych w roku oraz wprowadził 10-godzinny dzień pracy w hutnictwie na Górnym Śląsku. 15 grudnia 1922 r. otrzymał misję utworzenia rządu, której jednak nie zrealizował ze względu na śmierć prezydenta Narutowicza następnego dnia. Po odejściu z rządu w 1924 r. był posłem RP w Moskwie, zaś w latach 1925-26 wojewodą łódzkim. Po przewrocie majowym został internowany przez wojska wierne marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu. Po zwolnieniu z internowania został przeniesiony na stanowisko wojewody krakowskiego. W 1929 r. premier Kazimierz Bartel odwołał go z zajmowanego stanowiska i przeniósł w stan spoczynku. Na początku lat 30. wzniósł w otwockim Soplicowie „Willę Jałowiec”, w której zamieszkał wraz z rodziną. Willa ta zachowała się do dnia dzisiejszego –ul. Myśliwska 9. Następnie do wybuchu II wojny światowej był prezesem zarządu koncernu górniczo-hutniczego „Modrzejów-Hantke”. W wolnych chwilach kierował także pracami nad „Encyklopedią Nauk Politycznych” wydawaną przez Instytut Społeczny i Szkołę Nauk Politycznych w Warszawie. W latach 1931-36 stał na czele Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża. W okresie okupacji mieszkał w Warszawie, gdzie włączył się w tajne nauczanie na poziomie średnim i wyższym. Po wojnie pracował jako doradca Centrali Materiałów Budowlanych i dyrektor Delegatury Centrali Żelaza i Stali w Warszawie. Za swoją działalność był odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Dąbrowska Teodora

(ur. 9.11.1891 r. w Warszawie, zm. w 1973 r. w Warszawie) Artystka rzeźbiarka, malarka, śpiewaczka. Urodziła się w Warszawie, studiowała w Warszawie, Paryżu, Rzymie, Florencji. Swój warsztat artystyczny doskonaliła w Belgii i Finlandii. W Mediolanie uczyła się śpiewu. Tworzyła w zakresie rzeźby, medalierstwa, malarstwa i rysunku. Przed wojną należała do ugrupowania artystycznego „Blok”, Grupy Akwarelistów, Związku Zawodowego Artystów Rzeźbiarzy, Polskiego Towarzystwa Artystycznego. Inicjatorka i współzałożycielka Komitetu Przyjaciół Sztuki Polskiej. Brała czynny udział w pracach organizacyjnych i społecznych, m.in. w organizowaniu imprez artystycznych, w których sama występowała śpiewając pieśni. Jej prace można było zobaczyć na wielu wystawach w latach 1927-1970. Na początku lat 30. Wzięła udział w 1932 r. konkursie organizowanym przez Zachętę na rzeźbę przedstawiającą Marszałka Józefa Piłsudskiego. Popiersie Marszałka wykonane przez Dąbrowską zostało wysoko ocenione i zdobyło drugą nagrodę w konkursie Zachęty. Po tym konkursie wybudowała w Otwocku okazałą Willę Capri przy ul. Lelewela gdzie się przeprowadziła i zamieszkała na stałe.

Diehl Edmund Krystian

(ur. 22.12.1848 r. w Warszawie, zm. 8.4.1900 r. w Warszawie) Inżynier komunikacji, działacz społeczny, publicysta, społecznik, sfragista. Urodził się w rodzinie kupieckiej. Studiował w Szkole Głównej w Warszawie oraz Petersburskim Instytucie Dróg i Komunikacji, który ukończył w 1874 r. W 1876 r. został zastępcą Głównego Inżyniera Kolei Putiłowskiej. Sekretarz Towarzystwa Popierania Przemysłu i Handlu. Od 1890 r. wicedyrektor Towarzystwa Kredytowego miasta Warszawy. Współautor wraz z prof. Franciszkiem Piekosińskim z Uniwersytetu Jagiellońskiego monumentalnego dzieła „Pieczęcie polskie wieków średnich” wydanego w 1899 r. Kierownik działu technicznego redakcji „Wielkiej Encyklopedii Powszechnej Ilustrowanej” i autor haseł do niej. Autor „Przyczynku do sfragistyki polskiej”, „Wiadomości historycznych o cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie” i pierwszej monografii Otwocka „Wille w Otwocku” z 1893 r. Wybudował w Otwocku własną willę (tzw. Willa Na Górce) przy dzisiejszej ul. Malawskiego gdzie zamieszkał wraz z rodziną. Budynek zachował się do dnia dzisiejszego. Współpracował z redakcją „Encyklopedii Rolniczej”. Zamieszczał artykuły w „Wędrowcu” oraz „Wiadomościach Archeologiczno-Numizmatycznych”. Członek komisji powołanej w 1897 r., której zadaniem było przygotowanie memoriału dla władz rosyjskich w sprawie utworzenia w Warszawie wyższej uczelni technicznej. Działania komisji doprowadziły do utworzenia Politechniki Warszawskiej. Pochowany został na cmentarz ewangelicko-reformowanym w Warszawie.

Dłuska Bronisława

(ur. w 1865 r., zm. w 1939 r. w Warszawie) Znana lekarka, starsza siostra Marii Skłodowskiej-Curie, pierwsza dyrektor Instytutu Radowego, żona Kazimierza Dłuskiego. Urodziła się w nauczycielskiej rodzinie Skłodowskich herbu Dołęga, zaliczanej do drobnej szlachty. Dziadek Józef Skłodowski był szanowanym lubelskim pedagogiem. Ojciec Władysław Skłodowski był nauczycielem matematyki i fizyki oraz dyrektorem kolejno dwóch warszawskich gimnazjów męskich, prowadził również w domu stancję dla chłopców. Matka zaś, Bronisława z Boguskich, była przełożoną warszawskiej pensji dla dziewcząt z dobrych domów. Chorowała na gruźlicę i zmarła w 1878 r. Ojciec był ateistą, matka zaś głęboko wierzącą katoliczką. Po wstępnej edukacji w Polsce Bronisława wyjechała do Paryża studiować medycynę, zaś jej siostra Maria została w kraju i starała się wspomagać finansowo siostrę dorabiając korepetycjami. Około 1890 r. Bronisława wyszła za mąż za emigranta politycznego Kazimierza Dłuskiego i zaprosiła Marię do siebie. W 1892 r. urodziła im się córka Helena, później znana taterniczka. Po powrocie do kraju w 1902 r. Dłuscy stworzyli w Zakopanem sanatorium dla ludzi z chorobami płuc m.in. gruźlicą (obecnie Wojskowy Dom Wypoczynkowy w Kościelisku). Dłuscy w drugiej połowie lat 20. XX wieku otworzyli w podwarszawskim Aninie przy obecnej ul. Michała Kajki prewentorium przeciwgruźlicze. Nabyli także majątek na przedłużeniu obecnej Al. Wilanowskiej, który w 1922 r. przekazali robotniczemu Wydziałowi Wychowania Dziecka i Opieki nad Nim działającemu przy PPS. Do 1930 r. wraz z mężem prowadziła sanatorium przeciwgruźlicze „Dom Zdrowia” w Świdrze przy dzisiejszej ul. Majowej 17. Budynek sanatorium zachował się do dnia dzisiejszego. W 1930 r. zamknięto prewentorium w Aninie i Bronisława zaangażowała się na prośbę siostry Marii w budowę Instytutu Radowego, gdzie zamieszkała, aby nadzorować budowę. Bronisława została pierwszym dyrektorem Instytutu Radowego przy ul. Wawelskiej w Warszawie. Została pochowana w rodzinnym grobowcu Skłodowskich na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera nr 164, rząd III).

Dłuski Kazimierz

(ur. 1.11.1855 r. w Sosnówce na Podolu k. Mohylewa, zm. 6.9.1930 r. w Otwocku) Znany lekarz ftyzjatra i społecznik oraz działacz polityczny związany z polskim ruchem socjalistycznym (Polska Partia Socjalistyczna). Mąż Bronisławy Dłuskiej. Podczas studiów na Uniwersytecie Warszawskim w 1877 r. wstąpił do organizowanego kółka socjalistycznego. W 1878 r. udał się na emigrację do Szwajcarii, gdzie zetknął się z przebywającymi tam polskimi socjalistami. Publikował w piśmie socjalistycznym "Równość", był autorem zamieszczonego w numerze 2 artykułu "Patriotyzm i socjalizm", który wywołał duże kontrowersje w kręgach ówczesnych socjalistów. Dłuskiego posądzono o sympatie anarchistyczne (przeciwstawił te dwa określenia) i potępiono za krytykę walk politycznych. Po tej publikacji powstał konflikt pomiędzy Bolesławem Limanowskim a Dłuskim, który zakończył się zerwaniem współpracy Limanowskiego z redakcją. W październiku 1881 r. brał udział w zjeździe delegatów partii i grup socjalistycznych w Coire, gdzie rozpatrywano kwestię zorganizowania nowej Międzynarodówki, zastępował tam Ludwika Waryńskiego. W październiku 1882 r. Kazimierz Dłuski udał się do Paryża z listem polecającym od Johanna Philippa Beckera, gdzie miał skontaktować się z Karolem Marksem. Marks był już wówczas ciężko chory i do spotkania nie doszło, Dłuski pozostał w Paryżu, gdzie ukończył kierunki nauk politycznych i medycynę. Paryskie mieszkanie Dłuskich było otwarte dla emigrantów politycznych z Polski, ich gośćmi był m.in. późniejsi Prezydenci RP: Stanisław Wojciechowski i Ignacy Mościcki. Po powrocie do kraju w 1902 r. stworzył w Zakopanem sanatorium dla ludzi z chorobami płuc m.in. gruźlicą. Był również jednym z założycieli TOPR-u (oraz jego pierwszym prezesem w latach 1910–19) i Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego. Członek Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. W 1919 r. został oddelegowany przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego do składu Komitetu Narodowego Polskiego. Był członkiem delegacji polskiej na konferencję pokojową w Wersalu. Po powrocie zajął się działalnością w Warszawskim Towarzystwie Przeciwgruźliczym, Szkolnej Lidze Przeciwgruźliczej, Towarzystwie Zwalczania Raka i Związku Walki z Alkoholizmem. Do 1930 r. wraz z żoną prowadził sanatorium przeciwgruźlicze „Dom Zdrowia” w Świdrze przy dzisiejszej ul. Majowej 17. Budynek sanatorium zachował się do dnia dzisiejszego. Jego pogrzeb przerodził się w wielką patriotyczną manifestację gromadząca tysiące osób. Spoczął w grobie na starym zakopiańskim Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzysku.

Frostig Jakub Piotr

(ur. w 1896 r. w Bełzie k. Sokala, zm. w 1959 r. w USA). Wybitny lekarz. Uczestnik I wojny światowej w stopniu porucznika armii austro-węgierskiej. Studia lekarskie ukończył w Wiedniu w 1921 r. Odbywał staże u wybitnych psychiatrów: Wagner-Juaregg’a, Schilder’a, Gertsman’a i Economo’a. Dyplom lekarski nostryfikował na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie w 1924 r. W latach 1932 – 38 był dyrektorem Zakładu Psychiatrycznego „Zofiówka” w Otwocku. W 1938 r. wyjechał do USA na zaproszenie Harlem Halley State Hospital w celu przedstawienia swojej metody leczenia. W wyniku wybuchu II wojny światowej osiedlił się w USA i do kraju już nie powrócił. Pracował w Kalifornii jako kierownik The Cedars of Lebanon Hospital, był wykładowcą psychiatrii w Evangelist Medioal College i konsultantem w Klinice Psychologii Uniwersytetu w Płd. Karolinie. Pracował nad sposobami leczenia schizofrenii dużymi dawkami insuliny i stworzył metodę takiego leczenia powszechnie przyjętą przez środowisko lekarskie. Jego prace w tym zakresie były tłumaczone na wiele języków w tym na język angielski, niemiecki i francuski. Był twórcą monumentalnego dzieła, opartego na dogłębnej analizie 1000 przypadków, pt. „O leczeniu schizofrenii insuliną”. Pracował nad wstrząsami insulinowymi i pellagrą. Był jednym z odkrywców terapii elektrowstrząsowej.

Gabszewicz Aleksander Klemens

ps. „Hrabia Oleś”, „Gabsio” (ur. 6.12.1911 r. w Szawlach na Żmudzi, zm. 10.10.1983 r. w Hanley Swan Worcester w Wielkiej Brytanii) Generał brygady pilot Wojska Polskiego, as myśliwski Polskich Sił Powietrznych. W latach 20-tych mieszkał w Otwocku i tu zdał maturę w miejscowym Gimnazjum. Członek sekcji Lekkiej Atletyki otwockiego OKS-u. W latach 1931–34 uczęszcza do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej a w latach 1934–35 do Centrum Wyszkolenia Pilotów. Następnie otrzymuje przydział do 1 Pułku Lotniczego w Warszawie. W latach 1937-39 dowodził 113 eskadrą myśliwską. Od sierpnia do 18 września 1939 r. był oficerem taktycznym IV/1 Dywizjonu Myśliwskiego. 1 września 1939 r. odniósł wspólnie z kpr. pil. Niewiarą pierwsze zwycięstwo Brygady Pościgowej zestrzeliwując niemiecki bombowiec He – 111. Tego samego dnia został raniony i zestrzelony w bitwie powietrznej nad Warszawą. Następnie przez Rumunię przedostał się do Francji, gdzie do kwietnia 1940 pełnił służbę w eskadrze treningowej. W czerwcu 1940 r. wziął udział w walkach powietrznych nad Francją. Od listopada 1940 r. walczył w Wielkiej Brytanii w 607 Dywizjonie Myśliwskim RAF i 316 Dywizjonie Myśliwskim PSP. Od października 1941 r. na różnych stanowiskach dowódczych. Dowodził 316 Dywizjonem Myśliwskim, 1 Polskim Skrzydłem Myśliwskim. Sektorem Myśliwskim (dziewięć dywizjonów), 131 Polskim Skrzydłem Myśliwskim. Był komendantem polskiej Szkoły Myśliwców w Szkocji. W czerwcu 1945 r. otrzymał przydział do 84 Grupy Myśliwskiej RAF. W 1946 r. dowodził lotniskiem w Coltishall. Po demobilizacji w 1947 r. pozostał na emigracji. W latach 1964-69 i 1970-82 pełnił funkcję prezesa Stowarzyszenia Lotników Polskich w Wielkiej Brytanii. Prezydent RP na Uchodźstwie August Zaleski mianował go generałem brygady. Odbył 384 loty bojowe. Został sklasyfikowany na 8 pozycji na tzw. „liście Bajana”, miał 9 i 1/2 pewnych (8 indywidualnych i 3 zespołowe) i 1 i 1/3 prawdopodobnych zestrzeleń oraz 3 uszkodzone samoloty nieprzyjaciela. Za zasługi otrzymał wiele odznaczeń, w tym: Złoty i Srebrny Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Walecznych (czterokrotnie), francuski Croix de Guerre 1939-1945, brytyjski Distinguished Service Order (dwukrotnie), brytyjski Distinguished Flying Cross, Order of Orange-Nassau.

Goldflam Samuel

(ur. 15.2.1852 r. w Warszawie, zm. w 1932 r. w Otwocku) Wybitny lekarz. Absolwent wydziału medycznego Uniwersytetu Warszawskiego w 1875 r. W 1881 r. kształcił się dalej w zakresie neurologii w Berlinie u profesora Westphala i w Paryżu u profesora Charcota. Członek Towarzystwa „Brijus”, TOŻ, Instytutu Patologicznego w Szpitalu Żydowskim. Jako jeden z pierwszych polskich lekarzy prowadził własne badania mikroskopowe układu nerwowego. Twórca i współtwórca wielu organizacji m.in. Warszawskiego Towarzystwa Neurologicznego, Szpitala dla dzieci im. Bersonów i Barmanów. Jeden z założycieli Towarzystwa Opieki nad Umysłowo i Nerwowo Chorymi Żydami, które w roku 1908 założyło sanatorium „Zofiówka” w Otwocku. Dr Goldflamm był pierwszym kierownikiem zakładu. Autor ok. 50 prac naukowych. Niezwykle skromny, prawdziwy naukowiec, miłośnik sztuki, demokrata i humanista. Opisał objaw blednięcia kończyn dolnych podczas czynnych ruchów w chromaniu przestankowym nazwanym objawem Goldflama-Oehlera. W 1949 r. na Międzynarodowym Kongresie Neurologów w Paryżu podobizna Goldflama znalazła się wśród fotografii najbardziej zasłużonych neurologów świata jako autora pracy o miastenii. Jego szkic biograficzny znalazł się też wśród 66 biogramów najwybitniejszych neurologów zebranych w trzytomowej pracy „Grosse Nervenärzte”.

Górzyński Michał

(ur. w 1882 r.?, zm. w 1935 r.) Burmistrz Otwocka w latach 1920-34. Wybrany na tę funkcję w drodze konkursu. Wybitny i zdolny administrator miasta w okresie jego największego rozwoju na przełomie lat 20 i 30 ubiegłego wieku. Osobiście angażował się we wszelkie działania, które służyły tworzeniu prestiżu i wizerunku Otwocka, a także należytemu spełnianiu przez miasto funkcji letniskowej i uzdrowiskowej. W okresie rządzenia Michała Górzyńskiego w Otwocku dokonały się istotne zmiany pozwalające mówić o rozwoju z iście amerykańskim rozmachem. Zrealizowano wiele inwestycji, m.in. zbudowano nowa elektrownie, gmach Szkoły Powszechnej im. Reymonta, uliczne studzienki chłonne, drogę łączącą Otwock z szosą lubelską, rozbudowano gmach Gimnazjum przejętego przez miasto, budynek Magistratu, siec oświetleniową, dokonano pomiarów, regulacji i wybrukowania wielu ulic miejskich, uruchomiono przejazd pod torami kolejowymi (wiadukt) oraz dojazd do stacji kolejowej. Powołano Wydział Klimatyczny dbający o porządek, stan sanitarny i estetykę miasta, a także Dozór Szkolny, który czuwał nad funkcjonowaniem miejskich placówek oświatowych. Dzięki jego dużemu zaangażowaniu i włożonej pracy Otwock spełnił warunki konieczne do uzyskania w 1924 r. statusu uzdrowiska. W latach 1929-31 był prezesem OKS-u i Honorowym Prezesem Straży Ogniowej. Cieszył się ogromną popularnością i wielkim autorytetem wśród mieszkańców Otwocka. Niestety koniec jego pracy w otwockim magistracie związany jest z uwikłaniem się w niezbyt przejrzyste interesy o charakterze kryminalnym, za co został aresztowany w biurze w trakcie pracy. Popełnił samobójstwo.

Groër Franciszek Józef Stefan

(ur. 19.4.1887 r. w Bielsku, zm. 16.2.1965 r. w Warszawie) Światowej sławy lekarz pediatra. Autorytet naukowy światowego formatu. Profesor Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowskiego. Pierwszy dyrektor Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Doskonały nauczyciel akademicki. Współtwórca znanej w świecie medycznym lwowskiej szkoły pediatrycznej. W wolnych chwilach społecznik, matematyk, muzykolog, poeta, fotograf, myśliwy, automobilista i sportowiec. Poliglota władający 9 językami: angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim, włoskim, serbochorwackim, ukraińskim, łaciną i greką. Człowiek wysokiej kultury osobistej, opanowany, posiadający osobisty urok i charyzmę. Uczęszczał do gimnazjów w Warszawie i Petersburgu. W latach 1905–06 studiował w Konserwatorium Muzycznym w Warszawie i następnie w latach 1906–11 na Wydziale Medycznym Uniwersytetu we Wrocławiu gdzie uzyskał dyplom lekarski z odznaczeniem w 1911 r. a w 1912 r. obronił tam doktorat. W latach 1913–19 był asystentem na Uniwersytecie w Wiedniu gdzie pracował m.in. w Laboratorium Immunologicznym i Biochemicznym oraz w Katedrze i Klinice Pediatrycznej Uniwersytetu Wiedeńskiego (pod kierunkiem prof. Pirque) gdzie określono go jako „uaniam legendi” (1918 r.). W Wiedniu w 1915 r. zostaje docentem a w 1918 r. uzyskuje habilitację. Młody, zdolny, obowiązkowy lekarz nawiązuje bardzo szybko bliskie kontakty z ówczesnymi sławami medycyny europejskiej. Od 1919 r. profesor nadzwyczajny a od 1923 r. zwyczajny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W 1919 r. objął po sławnej pamięci prof. Janie Raczyńskim kierownictwo Kliniki Pediatrycznej Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jana Kazimierza. W ocenie komisji złożonej z 5 wybitnych profesorów opiniującej jego kandydaturę na to stanowisko możemy przeczytać: „Jego obszerna działalność naukowa, znakomite przygotowanie specjalne, krytyczny umysł, umiejętność dokładnego analizowania faktów, zupełne oddanie humanitarnym ideałom, organizacyjne zdolności głębokie umiłowanie przedmiotu są gwarancją że kandydat odpowie pokładanym w nim nadziejom”. Tu zorganizował bardzo prężny ośrodek naukowo-badawczy znany w całej Europie i tu prowadził swoje prace badawcze z zakresu immunologii, dietetologii, alergii, gruźlicy, organizacji opieki zdrowotnej nad dzieckiem. Wiele z prowadzonych prac badawczych było pionierskimi o wielkiej wadze. Dzięki nim stał się znanym i cenionym autorytetem w całym świecie pediatrycznym. Przez 26 lat pracy na stanowisku kierownika Katedry Pediatrii i kierownika Kliniki Chorób Dziecięcych we Lwowie wyszkolił liczną grupę lekarzy pediatrów oraz przy współpracy ze znaną wiedeńską pielęgniarką Amandą Sedlak grupę pielęgniarek pediatrycznych. W latach 1924-26 na zaproszenie rządu jugosłowiańskiego zorganizował na Uniwersytecie Belgradzkim wzorcową Klinikę Pediatryczną. W czasie sowieckiej i niemieckiej okupacji Lwowa w latach 1939–46 pozostał kierownikiem Kliniki Pediatrycznej. Po aresztowaniu kilkudziesięciu polskich profesorów uczelni wyższych Lwowa przez hitlerowców w nocy 3 lipca 1941 r. został uwolniony jako jedyny z grupy profesorów, zamordowanych tej nocy na Wzgórzach Wuleckich. Po wysiedleniu ze Lwowa, w 1946 r. zamieszkał w Bytomiu i pracował jako kierownik Katedry i Kliniki Chorób Dziecięcych Akademii Lekarskiej w Bytomiu (od 1950 r. Śląska Akademia Medyczna w Zabrzu), zaś w latach 1948–51 był prorektorem tej uczelni. W latach 1951–61 był dyrektorem Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie i kierownikiem Oddziału Gruźlicy tego Instytutu. Od 1948 r. był organizatorem i następnie kierownikiem (aż do śmierci w 1965 r.) 120-łóżkowego Oddziału Pediatrycznego Instytutu Gruźlicy w Otwocku mieszczącego się w Sanatorium im. J. Marchlewskiego. W Oddziale zatrudniał młodych, zdolnych lekarzy, którzy sami następnie zostawali wybitnymi naukowcami. W początkach swojej kariery pracowali tutaj m.in.: prof. Bogusław Halikowski, doc. dr Helena Krukowska, dr Halina Herbert, dr Barbara Czarlińska. Pod jego kierownictwem w Otwocku opublikowanych zostało około 300 prac naukowych dotyczących rozpoznawania, leczenia dzieci chorych na gruźlicę i zasad postępowania z ozdrowieńcami po jej przebyciu. Prowadzi ożywione kontakty z innymi ośrodkami pediatrycznymi w Europie. W latach 50-tych i na początku 60-tych Oddział jest odwiedzany przez naukowców z Francji, Anglii, Szwajcarii, Holandii, Niemiec i ZSRR. Pomimo przejścia w 1961 r. na emeryturę nadal pozostaje aktywny zawodowo: kieruje Zakładem Immunologii i Bakteriologii Instytutu Matki i Dziecka oraz kontynuuje pracę naukową i dydaktyczną w Otwocku. Po ponad 50 latach intensywnej pracy zawodowej pozostawił po sobie 225 prac naukowych opublikowanych w czasopismach polskich i zagranicznych oraz kilkudziesięciu samodzielnych pracowników naukowych. Profesor Franciszek Groër był też członkiem wielu towarzystw naukowych: Towarzystwa Naukowego we Lwowie, Polskiej Akademii Umiejętności, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego (którego był tez wieloletnim Prezesem), Polskiego Towarzystwa Fizjopneumonologicznego oraz 10 międzynarodowych organizacji i towarzystw pediatrycznych. W latach 1931-33 był przewodniczącym Towarzystwa Przyjaciół Muzyki i Opery we Lwowie oraz dyrektorem Administracyjnym Opery Lwowskiej. Od 1946 r. był też członkiem Nadzwyczajnej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich. Był też członkiem Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej dla pracowników nauki. W dowód uznania za całokształt pracy zawodowej i społecznej został w 1957 r. odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta. Profesor Franciszek Groër pozostawił po sobie ogromny kapitał wiedzy, z którego do dnia dzisiejszego korzysta polska i światowa pediatria.

Higier Henryk

(ur. 1.1.1866 r. w Warszawie, zm. w 1942 r w Warszawie.) Otwocki lekarz. Gimnazjum ukończył w 1884 r. w Warszawie. Medycynę studiował w na Uniwersytecie w Dorpacie gdzie w 1890 r. uzyskał dyplom lekarza i jeszcze w tym samym roku nostryfikował go w Warszawie. Do 1897 r. pracował na różnych stanowiskach w Szpitalu Starozakonnych w Warszawie. Następnie wyjechał za granicę w celach naukowych. Dokształcał się w klinikach austriackich i niemieckich. Po powrocie do kraju poświęcił się pracy naukowej, głównie z zakresu badań nad układem wegetatywnym, co zaowocowało wydaniem w 1912 r. pierwszej obszernej monografii na ten temat. Ponadto jego zainteresowania naukowe obejmowały: nerwicę narządową, schorzenia psychosomatyczne, neurologia, psychopatologia hipoglikemii, etiologia, patogeneza i choroba Bürgera. Był współautorem wielkiej 20-tomowej encyklopedii lekarskiej opublikowanej w Wiedniu i Lipsku. Utrzymywał szerokie kontakty międzynarodowe. Dużo publikował w fachowej prasie lekarskiej w tym i zagranicznej. Opublikował około 250 prac naukowych z zakresu neurologii, higieny, eugeniki i historii medycyny ze szczególnym uwzględnieniem wkładu Żydów w jej rozwój, etyki lekarskiej czy teorii rasowych. Należał do wielu towarzystw naukowych i społecznych zarówno krajowych jak i zagranicznych. Był m.in. prezesem Towarzystwa Dobroczynności dla Ubogich Żydów, członkiem honorowym tokijskiego Towarzystwa Lekarskiego, wiceprezesem Towarzystwa Neurologów. W Otwocku osiedlił się w 1892 r. Był współwłaścicielem i konsultantem Sanatorium „Martów”. Zginął w wieku 76 lat w warszawskim getcie.

Kalinowski Stanisław

(ur. 3.4.1873 r. w Łebedynie k. Kijowa, zm. 27.3.1946 r. w Otwocku) Profesor, pionier badań magnetyzmu ziemskiego, twórca ośrodka badań magnetycznych w Świdrze, autor podręczników z fizyki, senator I kadencji i poseł na Sejm II kadencji w II RP, działacz Związku Nauczycielstwa Polskiego i PSL „Wyzwolenie”. W 1890 r. ukończył ze złotym medalem gimnazjum. Od 1886 r. brał udział w tajnych polskich kółkach samokształceniowych. W 1895 r. został przewodniczącym koła „Oświata Ludowa”. Od 1890 r. studiował na Wydziale Matematyczno – Fizycznym Uniwersytetu Kijowskiego, uzyskując w 1896 r. dyplom z fizyki. Po studiach został asystentem w Katedrze Fizyki tego uniwersytetu gdzie pracował także w uniwersyteckim obserwatorium meteorologicznym. Z Kijowa przeprowadził się do Tambowa w 1897 r. z powodu zainteresowania policji, m.in. ze względu na kontakty z polską i rosyjską socjaldemokracją. Po roku ponownie osiadł w Kijowie, zostając starszym asystentem przy katedrze fizyki nowo powstałej Politechniki Kijowskiej. Pod koniec 1899 r. przybył do Warszawy. Wykładał fizykę w szkołach średnich oraz w Szkole Mechaniczno-Technicznej H. Wawelberga i S. Rotwanda. Zorganizował także Gabinet Fizyczny Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, którego został kierownikiem. Gabinet był przeznaczony dla uczniów szkół prywatnych, które nie posiadały własnych pracowni fizycznych. Odwiedzało go rocznie ok. 11 tysięcy osób. W tym czasie odgrywała ona również rolę późniejszego Głównego Urzędu Miar. W 1899 r. ożenił się z Marią Anielą Olecką, z którą miał trzy córki: Ewę, Zofię i Irenę. Od 1902 r. do 1904 r. przebywał w Petersburgu, Berlinie, następnie w Szwajcarii i Monachium. Tu uzupełniał swoje studia w pracowni prof. W.K. Roentgena. W 1904 r. napisał pracę „O działaniu następczym przy podwójnym załamaniu światła w cieczach elektrycznie odkształconych i przy magnetycznym skręceniu płaszczyzny polaryzacji w cieczach”, która nagrodzona została przez Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Monachijskiego. W tym samym roku powrócił do Warszawy, gdzie wykładał fizykę w prywatnych szkołach średnich, a także kierował Oddziałem Odczytów Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. W 1905 r. Pracownia Fizyczna p. Gabinecie Fizycznym za sprawą St. Kalinowskiego włączona została do międzynarodowej akcji badania magnetyzmu ziemskiego, zainicjowanej przez Instytut Carnegiego w Waszyngtonie. W 1905 r. był inicjatorem i organizatorem Polskiego Związku Nauczycielskiego i jego prezesem w latach 1907–10. W 1906 r. zorganizował Wolny Wydział Matematyczno-Przyrodniczy przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, który był zaczątkiem Towarzystwa Kursów Naukowych. Prowadził tam wykłady z fizyki doświadczalnej. W latach 1914-15 dzięki jego staraniom w Świdrze wybudowano Obserwatorium Magnetyczne organizacyjnie należące do Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. Fundusze na jego budowę zebrał m.in. ze składek publicznych oraz z dotacji Kasy im. J. Mianowskiego. W latach 1915–18 został ewakuowany w głąb Rosji i przebywał wraz z rodziną w Kijowie. Do kraju wrócił w 1918 r. wznawiając pracę naukową. Od 1918 do 1919 r. był prezesem Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego. Od 1919 do 1939 r. wykładał fizykę i geofizykę w Wolnej Wszechnicy Polskiej, której od 1919 do 1924 r. był rektorem. W latach 1919–25 zasiadał w radzie miejskiej Warszawy a w 1920 r. był członkiem Rady Obrony Stolicy. W 1919 r. był współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Fizycznego, którego został przewodniczącym. W 1921 r. został profesorem fizyki na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej. W latach 1921-39 był kierownikiem Katedry Fizyki II. W 1930 r. podczas IV Kongresu Międzynarodowej Unii Geodezyjno-Geofizycznej w Sztokholmie został wybrany na członka Międzynarodowej Komisji Stacyj Zmian Wiekowych Magnetyzmu Ziemskiego Kalinowski był także członkiem Międzynarodowej Organizacji Meteorologicznej. W latach 1932–39 był działaczem (do 1936 r. przewodniczącym) Towarzystwa Oświaty Demokratycznej "Nowe Tory". W 1939 r. przeniósł się na stałe do Obserwatorium w Świdrze po spaleniu mieszkania w Warszawie i przez cały okres okupacji społecznie je prowadził. W 1945 r. ponownie rozpoczął pracę na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej. Został pochowany wraz z żoną na cmentarzu w Otwocku. Naukowiec i społecznik w pełnym tego słowa znaczeniu. Sam Kalinowski tak pisał o pracy uczonego. „Pracę uczonego powinna zawsze cechować jakaś dalej sięgająca idea, praca ta winna zmierzać ku jakiemuś szerszemu wnioskowi, który musi zarysowywać się wyraźnie, jako drogowskaz, chociażby potem się okazało, że drogowskaz ten był fatamorganą i że należy obrać inny. Bez takiej szerszej idei, bez takiego drogowskazu, tak jak w wędrówce z zawiązanymi oczami, możemy dreptać w miejscu, jakkolwiek droga przebyta będzie długa i wiele wysiłku, zupełnie zresztą zmarnowanego, będzie to nas kosztowało”.

Kasperowicz Edward

(ur. w 1872 r., zm. 28.8.1954 r. w Otwocku) Krewny pierwszego burmistrza Otwocka, Witolda Kasperowicza. Osiedlił się w Willach Otwockich na początku XX wieku. W 1906 r. był współautorem „Przewodnika po Otwocku i jego okolicach”. Radny miasta w latach 1919-34. Zaprojektował pierwszy herb Otwocka używany na pieczęciach w latach 1916-27. W 1921 r. z jego inicjatywy założona została kolonia urzędnicza Soplicowo. We własnym domu w 1924 r. założył, redagował i wydawał, miejscową gazetę „Otwock - Uzdrowisko”. W 1919 r. został członkiem Rady Szkolnej, której następnie przewodniczył do 1925 r. Na przełomie 1924 i 1925 r. pracował społecznie w Szkole Powszechnej nr 1 w Otwocku oraz w „Dozorze Szkolnym” gdzie pełnił obowiązki prezesa. Należał do aktywnych członków Towarzystwa Przyjaciół Otwocka, którego był skarbnikiem. Działał w klubie „Spójnia” oraz w stowarzyszeniu miłośników radia. Przez 40 lat pracował w Zakładach Ceramicznych „Pustelnik” w Warszawie, początkowo jako korespondent, następnie jako główny buchalter, a przez ostatnie piętnaście lat jako dyrektor handlowy. Był radcą w Izbie Przemysłowo-Handlowej w Warszawie. Był także prezesem Komisji Rewizyjnej Związku Uzdrowisk Polskich. Człowiek wyjątkowo twórczy, pełen pomysłów i wielki społecznik. Epitafium na jego grobne głosi: „Oto był człowiek sprawiedliwy i proste były ścieżki Jego życia”.

Korczakowska Jadwiga

(ur. 6.2.1906 r. w Nowej Słupi na Kielecczyźnie, zm. 18.12.1994 r. w Otwocku) Maturę zdała w przedwojennej pensji im. E. Plater, a później kontynuowała naukę w prywatnej szkole dramatycznej i obroniła dyplom ZASP-u. W 1926 r. wyszła za mąż za Jana Korczakowskiego, lekarza wojskowego. Razem z mężem często zmieniała miejsce zamieszkania, osiedlając się w Grudziądzu, Chełmie Lubelskim czy Toruniu. Wszędzie była bardzo czynna i aktywna. Założyła Koło Literackie w Grudziądzu, Koło Dramatyczne w Chełmie Lubelskim, Konfraternię Artystów w Toruniu. W 1939 r. urodziła jedynego syna Jacka. Mąż Jan Korczakowski wraz z bratem Stanisławem zostali zmobilizowani w 1939 r. na front i już nigdy nie wrócili. W czasie wojny wraz z rodziną mieszkała w Warszawie a zaraz po jej zakończeniu zamieszkała z ojcem Władysławem Kwiecińskim i siostrą Alina Kwiecińską w Świdrze przy ul. Bagateli 18. Do położonej nieopodal jej domu SP 5 w Świdrze uczęszczał jej syn, Jacek, obecnie autor tekstów piosenek. Była osobą wszechstronnie utalentowaną, pisała książki dla dzieci, wiersze i scenariusze słuchowisk radiowych. Debiutowała w 1926 r. opowiadaniem opublikowanym na łamach prasy. W 1936 roku wydała zbiór poezji „Krokusy”. W latach 1934-39 współpracowała z pomorską rozgłośnią Polskiego Radia. W 1937 r. była współredaktorką miesięcznika literackiego „Teka Pomorska”. Napisała ponad 50 książek, które przetłumaczono na wiele języków. Do najbardziej znanych należą: obraz życia dzieci warszawskich „Dzieci podwórka” (1938 r.), „Pałac pod gruszą” (1948 r.), „Bułeczka” (1957 r.), „Spotkanie nad morzem” (1962 r.), „Przygody Joanny” (1967 r.), „Otwarte dni” (1967 r.), „Mały” (1968 r.), „Zabawa w chowanego” (1978 r.), „Wakacje w Borkach” (1980 r.), „Czaruszkowo” (1980 r.), „Smyk” (1981 r.). Za swoją twórczość otrzymywała wiele nagród i wyróżnień w konkursach literackich m.in. w 1939 r. otrzymała II nagrodą w konkursie Koła Macierzy Szkolnej im. Z. Bukowieckiego w Warszawie za „Dzieci podwórka”. Jej baśń sceniczna pt. „Dwie Marysie” uzyskała jedną z nagród w konkursie Ministerstwa Kultury i Sztuki, a scenariusz kreskówki filmowej „Mateuszek” zdobył w 1952 r. I nagrodę w konkursie PCK i Ministerstwa Zdrowia. W 1977 r. otrzymała nagrodę Prezesa Rady Ministrów za całokształt twórczości dla dzieci. Pochowana została na Starym Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Na pogrzeb przybyło wiele osób, młodzież szkolna oraz ówczesne władze Otwocka.

Krukowski Gustaw

(ur. w 1879 r., zm. w 1946 r.?) Znany otwocki lekarz. Medycynę studiował na Uniwersytecie Warszawskim. Dyplom doktora wszechnauk lekarskich uzyskał w 1904 r. W 1908 r. został współwłaścicielem nowoczesnego sanatorium „Martów” w Otwocku, którego z czasem się wyłącznym właścicielem. Prowadził prywatna praktykę lekarską w Warszawie specjalizując się w chorobach wewnętrznych. Po wyzwoleniu brał udział w pracach nad reaktywacją i rozbudową dziecięcego sanatorium „Olin” w Otwocku.

Krzyżanowski Stanisław Henryk

(ur. w 1877 r., zm. w 1917 r. w Otwocku) Otwocki lekarz. Studiował medycynę w Warszawie i Krakowie skąd był usuwany za działalność polityczną (miał bardzo silne lewicowe poglądy). Dyplom lekarza uzyskał w Charkowie. Był asystentem Oddziału Wewnętrznego w Szpitalu św. Ducha w Warszawie, asystentem Sanatorium Dra Geislera w Otwocku. Na tym ostatnim stanowisku zastąpił zmarłego dra Wrońskiego. W okresie I wojny światowej, do 1917 r., prowadził dawne Sanatorium F. Wiśniewskiego w Otwocku. Był jednym z propagatorów leczenia klimatycznego gruźlicy. Pełnił funkcję przewodniczącego Koła Macierzy Polskiej w Otwocku, wiceprezesa Towarzystwa Przyjaciół Otwocka i wiceprzewodniczącego miejscowej Rady Opiekuńczej. Bezpłatnie leczył biedotę żydowską. Zmarł podczas epidemii tyfusu w Otwocku w 1917 r. po zarażeniu się chorobą od swoich żydowskich pacjentów. Jego sprzeciw wobec antysemickiego zachowania głęboko wpłynął na świadomość jego córki Ireny Sendler. Na cmentarzu żegnały go tłumy Żydów. W dowód wdzięczności za działalność społeczną otwocka Gmina Żydowska ufundowała stypendium dla małej Ireny do czasu osiągnięcia przez nią pełnoletności. Jego żona Janina nie skorzystała z tej propozycji.

Kubasińska Mira

wł. Marianna Nalepa (ur. 8.9.1944 r. w Bodzechowie, zm. 25.10.2005 w Otwocku) Polska piosenkarka, wokalistka blues rockowego zespołu „Breakout”. Pierwsze kroki na scenie stawiała w Ostrowcu Świętokrzyskim m.in. w zespole pieśni i tańca działającym w ostrowieckim Zakładowym Domu Kultury. Zadebiutowała w wieku 8 lat, wygrywając jedną z edycji audycji „Mikrofon dla wszystkich”. Występowała w rzeszowskim kabarecie „Porfirion”. W 1963 r. wraz z Tadeuszem Nalepą występowała w Szczecinie na II „Festiwalu Młodych Talentów”. Sławę zdobyła od 1965 r. podczas występów z zespołem „Blackout”, przekształconym później w „Breakout”. Jej największe przeboje pochodzą z płyty „Na drugim brzegu tęczy” grupy „Breakout”. Były to: „Na drugim brzegu tęczy”, „Poszłabym za tobą”, „Gdybyś kochał, hej”. Wzięła także udział w nagraniu płyt: „Ogień”, „NOL”, „Mira”, „Żagiel Ziemi”, „70a”, „ZOL”. Po rozwiązaniu grupy „Breakout” w 1982 r. wycofała się z aktywnego życia estradowego. Okazjonalnie pojawiała się na wspomnieniowych imprezach muzycznych, jak np. „Old Rock Meeting” w sopockiej Operze Leśnej w 1986 i 1987 r. Od 1994 r. stale współpracowała ze szczecińskim zespołem „After Blues”. Następnie koncertowała również z takimi zespołami, jak „Kasa Chorych”, „K.G. Band” i „Bluesquad”. Ostatni koncert dała 15 października 2005 r. na „Bluesadzie” w Szczecinie. Tuż przed śmiercią rozpoczęła pracę nad swoim nowym, solowym albumem, który miał być jej oficjalnym powrotem na scenę muzyczną. W Ostrowcu Świętokrzyskim corocznie odbywa się bluesowo-rockowy festiwal jej imienia „Wielki Ogień”. Mira Kubasińska była pierwszą żoną Tadeusza Nalepy, współzałożyciela zespołów „Blackout” i „Breakout”. Miała dwóch synów: gitarzystę Piotra Nalepę i Konrada Koczyka. Mira Kubasińska była mieszkanką Otwocka. Zmarła w otwockim szpitalu na udar mózgu. Została pochowana na cmentarzu w Otwocku.

Kurtz Zygmunt

(ur. w 1848 r. w Otwocku Wielkim, zm. 4.5.1917 r. w Genewie) Był synem Jana Kostki Władysława, właściciela majątku Otwock Wielki, Karczew i Ostrowiec w woj. warszawskim i Anieli Wandy z Kurtzów. Rodzina Kurtzów pochodziła z Saksonii i legitymowała się tytułem baronowskim. Przybyła do Polski na przełomie XVII i XVIII w. i wkrótce uległa całkowitej polonizacji. Jeden z protoplastów rodu baron Józef de Kurtz był właścicielem papierni zbudowanej na gruntach dóbr Obory nad rzeką Jeziorką, która dała początek późniejszej papierni w Jeziornie. Studiował w Szwajcarii a od 1873 r. podjął studia rolnicze w Paryżu. Z powodu śmierci ojca, zmuszony był je przerwać i w 1875 r. powrócić do kraju, by objąć otwocki majątek. W 1877 r. na terenie jego majątku uruchomiono stację kolejową Otwock na linii Kolei Nadwiślańskiej, która stała się impulsem rozwojowym dzisiejszego miasta. W 1885 r. założył ogromny sad, liczący 20 tys. drzewek. Sad wymarzł podczas ostrej zimy w 1929 r. Uprawiał w nim wiele nowych odmian śliw i jabłoni, prowadził też oryginalne próby szczepienia starych grusz. Prowadził sad na bardzo wysokim poziomie, będąc poważnym dostawcą owoców m in. dla Warszawy i Petersburga. Był to pierwszy i przez wiele lat jedyny w Królestwie Polskim tego typu interes dochodowy. Liczne sady, jakie powstały potem na okolicznych terenach wzorowane były na sadach otwockich. Jako jeden z pierwszych założył sady na piaskach w Osinach pod Mińskiem Mazowieckim. Kurtz był człowiekiem pełnym inicjatywy. Założył spółdzielnię koszykarską i uruchomił przy niej niewielką szkołę tego rzemiosła. Zamierzał otworzyć w swym majątku również szkołę ogrodniczą i w tym celu ofiarował Towarzystwu Ogrodniczemu Warszawskiemu obszerne grunty wraz z zabudowaniami. Do sfinalizowania przedsięwzięcia nie doszło, ze względu na znaczne koszty. W 1884 r. był jednym z założycieli Warszawskiego Towarzystwa Ogrodniczego i wieloletnim jego członkiem. Mimo prowadzonych przez Kurtza różnych przedsięwzięć majątek otwocki nie dawał spodziewanych dochodów. Od początku był bowiem zaniedbany i zadłużony. Doraźne próby ratowania finansów polegały najczęściej na sprzedaży drewna z lasów. Np. w latach 1866 – 87 w ten sposób uległo wycięciu ponad 2100 mórg lasu. Majątek Kurtzów podlegał systematycznej parcelacji i sprzedaży. W końcu XIX w. obejmował zaledwie 3600 mórg. Dzięki swej hojności przyczynił się do rozwoju różnych inicjatyw społecznych. Będąc inicjatorem budowy kościoła w Otwocku w 1889 r. zapisał na rzecz powstającej parafii 9 mórg ziemi, co zdecydowanie przyspieszyło załatwienie wszelkich formalności u władz kościelnych i państwowych. Z powodu złego stanu zdrowia często przebywał na leczeniu w Szwajcarii, Austrii i Niemczech. Zmarł w Genewie i tam został pochowany. Ponieważ nie był żonaty, majątek odziedziczył po nim siostrzeniec Władysław Jezierski. Według innych źródeł Kurtz sprzedał podupadający majątek w 1912 r. Franciszkowi Jezierskiemu. W 1905 r. ofiarował 1,5 morgi gruntu pod budowę szkoły z polskim językiem nauczania, dla około 400 dzieci z ubogich rodzin, zamieszkałych w Otwocku i Świdrze. Poza sadownictwem Kurtz interesował się muzyką i posiadał duży zbiór nut, który uległ zniszczeniu w czasie I wojny światowej.

Lisiecki Kazimierz

„Dziadek” (ur. 9.2.1902 r. w Żbikowie k. Pruszkowa, zm. 8.12.1976 r. w Warszawie) Wybitny polski pedagog. Był szóstym dzieckiem w rodzinie stolarza kolejowego. Jako nastoletni chłopak, w czasie I wojny światowej stracił oboje rodziców i znalazł schronienie w bursach RGO. Tam, pod kierunkiem Stefana Piętowskiego, rozpoczął działalność w 29. Drużynie Harcerskiej im. Hugo Kołłątaja. W 1918 r., z inicjatywy Mariana Adamowicza, dyrektora bursy, Kazimierz Lisiecki podjął pracę w Klubie Gazeciarzy, gdzie zyskał sobie miano „Dziadek”. W latach 1919-23 studiował na Wydziale Pedagogicznym Wolnej Wszechnicy Polskiej. Z Jego inicjatywy powstało w 1919 r. Akademickie Koło Przyjaciół Dzieci Ulicy. W tym samym też roku Klub Gazeciarzy zmienił nazwę na Ognisko. Przez następne 1,5 roku pełnił funkcję kierownika bursy średniej Szkoły Spółdzielczej w Przysusze. W 1920 r. ochotniczo walczył w szeregach Wojska Polskiego z bolszewikami. W latach 1924-25 ukończył roczny kurs dla wychowawców przy Ministerstwie Opieki Społecznej, gdzie wykładowcami byli Czesław Babicki, Marian Adamowicz i Kazimierz Jeżewski. Po zakończeniu kursu, rozpoczął pracę w Towarzystwie Gniazd Sierocych Kazimierza Jeżewskiego. W 1927 r. ożenił się z Marią Ciechomską, która zyskała miano „Babci”. W 1928 r. odbył podróż służbową do Berlina, Paryża, Londynu i Wiednia, jako przedstawiciel Związku Zawodowego Wychowawców, celem zapoznania się z pracą instytucji i organizacji wychowawczych za granicą. Po powrocie był inicjatorem powstania Towarzystwa Przyjaciół Dzieci z Ulicy i dyrektorem powstających ognisk wychowawczych. W paragrafie 3 statutu Towarzystwa zapisano: „Towarzystwo ma na celu roztaczanie moralnej i materialnej opieki nad dziećmi i młodzieżą, a w szczególności nad dziećmi ulicy, nad sprzedawcami i roznosicielami gazet itp.”. 1 sierpnia 1956 r. został powołany przez ministra oświaty na stanowisko dyrektora naczelnego Państwowego Zespołu Ognisk Wychowawczych. Kawaler wielu odznaczeń państwowych oraz Orderu Uśmiechu. W 1971 r. przeszedł na emeryturę. Całe życie poświęcił dzieciom, a ściślej chłopcom, których pełno było na warszawskich ulicach. Jedną z fundamentalnych zasad systemu wychowawczego „Dziadka” było: „Oddaj innym to, co sam dostałeś. Nic ci się od życia nie należy tylko dlatego, że potrzebujesz. Na wszystko musisz zapracować”. Marian Brandys pisał o „Dziadku”: „najwybitniejszy wychowawca, z jakim udało mi się w życiu zetknąć”. Jego nazwisko widnieje na piątym miejscu w plebiscycie przeprowadzonym w 2000 r. przez „Gazetę Wyborczą” i Telewizję WOT, na warszawiaka stulecia. W 1947 r. założył w Świdrze przy ul. Mickiewicza „Ognisko Świder”, ognisko wychowawcze dla dzieci i młodzieży. Kazimierz Lisiecki zamieszkał w tym Ognisku aż do emerytury.

Marchlewicz Bronisław

ps. „Śmiały” (ur. w 1899 r., zm. w 1972 r. w Otwocku) Oficer Policji Państwowej, major Wojska Polskiego. Absolwent Szkoły Podchorążych Rezerwy Wojska Polskiego w Biedrusku i Szkoły Oficerskiej Policji Państwowej. Brał udział w wojnie 1920 r. W Policji Państwowej od 1922 r. Kierował komisariatami Policji Państwowej w Żyrardowie, Płocku, a od 1937 r. w Otwocku. Po napaści Niemiec hitlerowskich na Polskę został ewakuowany wraz z rodziną na wschód. Uniknął niewoli sowieckiej i powrócił do Otwocka. W czasie okupacji niemieckiej pełnił funkcję komendanta posterunku Policji Polskiej w Otwocku kontrolowanej przez Niemców. Przez cały okres okupacji brał czynny udział w ruchu oporu jako oficer Kadry Polski Niepodległej, Wojskowego Korpusu Służby Bezpieczeństwa, Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa i Armii Krajowej. W trakcie wykonywanych obowiązków służbowych działał na korzyść Polaków i ukrywających się Żydów. Wstawiał się u Niemców za aresztowanymi Polakami, uprzedzał o mających odbyć się łapankach i rewizjach, ostrzegał przed aresztowaniami i konfidentami niemieckimi, ochraniał konspiracyjne mieszkania wykorzystywane do tajnego nauczania i szkolenia żołnierzy AK. Ratował Żydów, bronił uciekinierów z getta przed szantażystami, zwalniał Żydów przyprowadzonych do komisariatu, otaczał opieka tych, którzy się ukrywali. Część budynku, w którym mieszkał udostępniał na działalność konspiracyjną oddziału AK dowodzonego przez por. Zygmunta Migdalskiego ps. „ZZ”. Opiekował się klasztorem Elżbietanek, w którym ukrywano żydowskie dzieci. Od 1944 r. pracował w Komendzie Głównej MO w randze majora jako szef Sekcji Wyszkolenia. Razem z płk Janem Płotnickim współorganizował Centrum Wyszkolenia MO w Słupsku gdzie szkolenie odbywało się w oparciu instrukcje, regulaminu i programy Policji Państwowej sprzed 1939 r. W 1948 r. został uznany przez Komisję Rehabilitacyjną przy Prezydium Rady Ministrów za zrehabilitowanego. W tym samym roku rehabilitacja została cofnięta oraz wydalono go ze służby w MO. W 1949 r. zostaje aresztowany i skazany na 6 lat pozbawienia wolności i utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych pod zarzutem „faszyzacji życia państwowego w Polsce” w latach 1927-37. Mieszkańcy Otwocka zebrali kilka tysięcy podpisów pod apelem o uwolnienie. W 1950 r. Sad Najwyższy zmniejszył wyrok, co wkrótce umożliwiło Bronisławowi Marchlewiczowi opuszczenie więzienia. Utracił on jednak uprawnienia emerytalne. Otrzymał zakaz zatrudnienia w służbie publicznej. Do końca życia w różny sposób szykanowany. W 2004 r. pośmiertnie otrzymał tytuł „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata” przyznany przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie. W 2009 r. za bohaterską postawę i niezwykłą odwagę wykazaną w ratowaniu życia Żydom podczas II wojny światowej, za wybitne zasługi w obronie godności człowieczeństwa i praw ludzkich został pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Ponadto za udział w walkach o niepodległość Polski był odznaczony Medalem Pamiątkowym Za Wojnę 1918-1921.

Martyszewski Paweł

(ur. w 1886 r. w Rydze, zm. w 1944 r.) Otwocki lekarz. Gimnazjum ukończył w Suwałkach. Medycynę studiował w Krakowie i Wiedniu. Dyplom doktora wszechnauk lekarskich uzyskała na Uniwersytecie Wiedeńskim w 1910 r. W latach 1914-16 był ordynatorem szpitala św. Jakuba w Wilnie a w latach 1917-18 asystentem i później lekarzem naczelnym Sanatorium w Jałcie. Brał udział w wojnach 1919-21 r. jako komendant Szpitala Dywizji gen. Lucjana Żeligowskiego i później jako komendant Szpitala Wojskowego w Wilnie. Z wojska odszedł w stopniu podpułkownika w 1921 r. i dyrektorem Sanatorium dla Chorych Piersiowych w Budce. W Otwocku osiadł na stałe w 1925 r. W 1927 r. został dyrektorem gruźliczego Sanatorium Sejmikowego w Otwocku. W okresie okupacji hitlerowskiej zorganizował Szpital Powiatowy, którego był dyrektorem do końca swojego życia. Był organizatorem i dyrektorem Sanatorium „Policyjny Dom Zdrowia” w Otwocku oraz dyrektorem Ubezpieczalni Społecznej w Warszawie. Wybitny działacz społeczny. Był przewodniczącym Stowarzyszenia Lekarzy w Otwocku, wiceprezesem Polskiego Związku Przeciwgruźliczego, członkiem Zarządu Polskiego Towarzystwa Badań Naukowych nad Gruźlicą, członkiem Komitetu Honorowego Budowy Schroniska dla Wdów i Sierot po Lekarzach, organizatorem Stacji Odmy Sztucznej w Warszawie. W 1932 r. Był delegatem Towarzystwa Przeciwgruźliczego na Międzynarodowym Zjeździe Przeciwgruźliczym w Hadze. Opublikował szereg prac naukowych z zakresu gruźlicy.

Michałowski Antoni

h. Jasieńczyk (ur. 18.9.1837 r. w Kiepurzanach na Żmudzi, zm. 5.4.1930 r. w Otwocku) Znany żelechowski lekarz i społecznik. Absolwent Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Moskiewskiego. Na początku praktyki pracował jako lekarz dominialny w dobrach hrabiego Zubowa w Płunginach. Brał czynny udział w przygotowaniach oraz w samym powstaniu styczniowym 1863 r. Pełnił funkcję kuriera oraz lekarza powstańczego. Aresztowany w czerwcu 1863 r. zesłany do Insaru w guberni Penzeńskiej. Po powrocie z zesłania osiadł w Warszawie. Tu ożenił się z Marią Żymirską, wnuczką bohatera powstania listopadowego gen. Franciszka Żymirskiego. W 1870 r. przenosi się do Żelechowa gdzie pełni funkcję lekarza miejskiego. Tutaj uwidacznia się jego talent do działalności społecznej. Organizuje w Żelechowie: Towarzystwo Straży Ogniowej, Towarzystwo Miłośników Sceny i Muzyki, Towarzystwo Pożyczkowo-Oszczędnościowe, Orkiestrę Strażacką, Bibliotekę Miejską, Świetlicę, Towarzystwo Spożywcze i jest inicjatorem budowy okazałego Domu Ludowego. Zorganizował Koło Polskiej Macierzy Szkolnej, które tajnie i półjawne komplety przekształciło w pierwsze polskie szkoły elementarne. Za swoją działalność społeczną był przez władze rosyjskie represjonowany. W 1915 r. zorganizował w Żelechowie szpital dla rannych żołnierzy. W tym też roku waz z rodziną przenosi się na stałe do Otwocka. Pomimo podeszłego wieku i tutaj angażuje się żywo w działalność społeczną. Zakłada otwockie Stowarzyszenie Lekarzy, którego zostaje pierwszym prezesem. Czynnie uczestniczy w pracach Towarzystwa Przyjaciół Otwocka. Jego zaangażowanie, autorytet oraz znajomości doprowadzają w 1916 r. do uzyskania przez Otwock praw miejskich. Zakłada też w Otwocku Towarzystwo Ochrony Ptaków Owadożernych. Ponadto jest honorowym członkiem Polskiego Towarzystwa Lekarskiego i Polskiego Towarzystwa Higienicznego. Za swoją działalność zostaje udekorowany przez wojewodę warszawskiego Sołtana w 1923 r. Orderem Odrodzenia Polski. Zmarł w Otwocku i został pochowany w Warszawie na Cmentarzu Powązkowskim. Jego prawnuk, Jacek Michałowski (ur. w 1955 r. w Warszawie) jest od 2010 r. szefem Kancelarii Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego.

Migdalski Zygmunt

ps. „ZZ” (ur. w 1913 r., zm. w 1973 r. w Chicago) Porucznik/kapitan Wojska Polskiego (AK). Legendarny dowódca AK w Otwocku. Syn Bronisława Migdalskiego. Ukończył Gimnazjum w Otwocku w roku 1931, a następnie Pomaturalną Szkołę Handlową w Warszawie. Członek sekcji Lekkiej Atletyki otwockiego OKS-u. Pracuje w rodzinnym zakładzie wędliniarskim w Otwocku. Zmobilizowany w sierpniu 1939 r. bierze udział w kampanii wrześniowej. Ranny podczas walk w okolicach Lwowa. W październiku 1939 r. powraca do Otwocka i od razu rozpoczyna działalność konspiracyjną w Komendzie Obrońców Polski (KOP), a od lutego 1942 r. w ZWZ-AK. W 1943 roku został mianowany dowódcą I Kompanii I Batalionu IV Rejonu AK „Koralewo – Fromczyn” w VII Obwodzie „Obroża”. Następnie zostaje dowódcą Dywersji Bojowej Rejonu. Jego grupę stanowiło kilka osób ukrywających się w okolicy oraz sekcje i drużyny dywersyjno-bojowe tworzone przy kompaniach. W czasie wykonywania jednej z akcji bojowych zostaje ranny. Wysoce zdyscyplinowany, zrównoważony, odważny, opanowany, ideowiec. Dobrze wyszkolony, wybitny oficer, cieszący się autorytetem u podwładnych i otoczenia. Brał udział w wielu akcjach bojowych, m.in. na pociągi pod Pogorzelą, na Urząd Miasta w Otwocku, na Urząd Miasta i Urząd Pracy w Wawrze. Po wkroczeniu Armii Czerwonej był poszukiwany za działalność konspiracyjną. Przedostał się na zachód. Mieszkał w Chicago, gdzie zmarł i został pochowany. Za działalność w czasie II wojny światowej został odznaczony Orderem Wojskowym „Virtuti Militari”. Opinia służbowa o Zygmuncie Migdalskim zawarta we wniosku awansowym na porucznika z dnia 15 czerwca 1944 r. wystawionym przez dowódcę IV Rejonu kpt. Stanisława Szulca „Kanię”: „Większość akcji DB na terenie wsi odbywa się pod jego d-twem, osłona zrzutek i osłona radiostacji nadawczych. Wielokrotne potyczki z nplem w których Z.Z. wykazał wysokie zalety dowódcze. Był ranny w akcji, wysoce zdyscyplinowany, zrównoważony, opanowany ideowiec (poświęcił prywatną wygodę i zamożność dla sprawy). Dobrze wyszkolony, dobry d-ca, cieszący się dużym autorytetem u podwładnych i otoczenia, wybitny oficer.”

Milewski Lucjan

ps. „Baczyński”, „Witeź” (ur. 8.1.1908 r. we wsi Chechły-Chabdzyń w powiecie Maków Mazowiecki, zm. 10.1.1985 r. w Otwocku). Major Wojska Polskiego, audytor-sędzia wojskowy. Świadectwo dojrzałości otrzymał w czerwcu 1927 r. w Gimnazjum Państwowym im. Piotra Skargi w Pułtusku. Od października tego roku rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego gdzie w czerwcu 1931 r. uzyskał dyplom magistra. Powołany do służby czynnej w WP w lutym 1933 r. Kampanię wrześniową odbył jako Szef Sądu Polowego 39 Rez. DP. Po wstąpieniu w listopadzie 1939 r. w szeregi Służby Zwycięstwo Polski, został oddelegowany do Łodzi jako oficer organizacyjny dowództwa Okręgu Łódzkiego SZP. Wkrótce jednak, zagrożony aresztowaniem zbiegł do Warszawy, gdzie w kwietniu 1940 r., był przymusowym zarządcą nieruchomości z ramienia Sądu Grodzkiego. Od lutego 1941 r. zastępca Konrada Zielińskiego Szefa Służby Sprawiedliwości KG ZWZ-AK. Od jesieni 1941 r. Prokurator Wojskowego Sądu Specjalnego przy KG ZWZ-AK. W styczniu 1943 r., podjął pracę jako urzędnik w Przedsiębiorstwie Robót Publicznych „Feliks Stompka i Ska”. W czasie Powstania Warszawskiego Przewodniczący Wojskowego Sądu Specjalnego Grupy „Północ” na Starym Mieście. Następnie walczy na Żoliborzu i w Kampinosie. Oficer Komendy Głównej AK od października 1944 r. do stycznia 1945 r. Po wyzwoleniu pracuje jako oficer Departamentu Sprawiedliwości Ministerstwa Obrony Narodowej od kwietnia do listopada 1945 r. Następnie pracuje jako adwokat w Rembertowie. Od czerwca 1946 r. zamieszkał w Otwocku przy ul. Kościuszki 1 (obecnie Kościuszki 5). W 1953 r., na krótko został skreślony z listy adwokatów. Od 1963 r. był kierownikiem Zespołu Adwokackiego nr 1 w Otwocku. W 1978 r. przeszedł na emeryturę, dalej jednak pracując jako adwokat. Do dzisiaj nie wyjaśniona jest sprawa domniemanego udziału Lucjana Milewskiego w przygotowywanym aresztowaniu 16 przywódców Polski Podziemnej w 1945 r.

Moes-Oskragiełło Konstanty

(ur. 6.1.1850 r. w Choroszczy k. Białegostoku, zm. 27.1.1910 r. w Krakowie) Znany propagator wegetarianizmu i homeopatii, okultysta. Uważał, że Słowianie byli pierwotnie wegetarianami, hołdującymi wegańskiej diecie hinduskich joginów. Jako postać kontrowersyjna w swoich poglądach i w trybie życia nie pasował do obrazu statecznej rodziny przemysłowców osiadłej w Pilicy i pozostawał na uboczu życia rodzinnego. Od dzieciństwa był słabego zdrowia, chorowity, męczony katarem żołądka. Wyróżniał się mizerną posturą i bardzo bladą twarzą. Po skończeniu szkoły średniej kontynuował naukę w Niemczech na uczelni technicznej lub ekonomicznej. W latach 70-tych XIX w. wrócił do Warszawy i przez pewien czas zajmował się handlem i przemysłem. Wkrótce powtórnie wyjechał do Niemiec w celu studiowania medycyny na tamtejszych uniwersytetach. Bardziej od klasycznej medycyny fascynowała go historia sztuki lekarskiej. W trakcie studiów jeździł po Europie dla zdrowia i w interesach. Eksperymentował na sobie stosując różne metody leczenia trapiących go dolegliwości. Kiedy rozstrojone takim eksperymentowaniem zdrowie pogarszało się zwrócił się w stronę medycyny naturalnej. Z czasem został wegetarianinem co wyraźnie poprawiło jego samopoczucie i wygląd. Stał się propagatorem stosowania metod naturalnych, leczenia słońcem, wełnianą odzieżą i dietą wegetariańską. W nieznanych okolicznościach Konstanty przyjął do nazwiska, mający litewskie pochodzenie, przydomek „Oskragiełło”. Następnie osiadł w Warszawie i zajął się propaganda leczenia naturalnego. Wegetariańskie motto Konstantego zawarte zostało w książce „Przyrodzone pokarmy człowieka i wpływ ich na dolę ludzką”: „(...)Pokarmy powinien człowiek przyjmować (...) przede wszystkim w stanie surowym (...) Niemożliwe jest aby w takim ważnym zadaniu przyroda postawiła człowieka poniżej wszystkich innych organizmów które znajdują i spożywają pokarmy w stanie gotowym(...)” W 1882 r. osiadł nad Świdrem w posiadłości, którą nazwał „Bojarowo”. Tutaj, w zakładzie leczniczym, aplikował leczenie poprzez kąpiele słoneczne, wełnianą odzież, wegetarianizm i kumys. Sam nosił odzież wzorowana na słowiańskiej. Z czasem zniechęcił się do dalszego propagowania wegetarianizmu widząc dużą rozbieżność między zainwestowanymi środkami i efektami. Zaprzestał działalności w Otwocku i około 1890 r. przeprowadził się do Krakowa. Tutaj zaczął studiować okultyzm i filozofię wschodu. Aby czytać dzieła w oryginale nauczył się sanskrytu. Znając bardzo dobrze język angielski prowadził korespondencyjne dyskusje z przedstawicielami nurtu okultyzmu w Europie,w Indiach i w Ameryce. Szczególnie często korespondował z amerykańskim okultystą dr. Ottomanem Zar A. Ha'Nish-еm. W 1902 r. Konstanty zamieszczał artykuły w wydawanych przez spirytystę Witolda Chłopickiego „Dziwach życia”. Krytykował działalność uzdrowiska w Ojcowie. Rysował plany domów, zamków, miast przyszłości, które byłyby praktyczne oraz odpowiadały by wszystkim potrzebom ludzkości w zakresie higieny. W swoim domu Konstanty miał licząca ponad tysiąc tomów bibliotekę dostępną bezpłatnie dla każdego zainteresowanego. Umeblowanie jego mieszkania zostało wykonane według jego rysunków „w starosłowiańskim duchu”. Był autorem wielu publikacji w tym m.in.: „Nauka leczenia jako umiejętność oparta na podstawie przyrodzonej w przeciwieństwie do Sztuki Lekarskiej czyli medycyny” (1885 r.), „Jarstwo i wełniarstwo w dziejach Słowiańszczyzny.” (1888 r.), „Odpowiedź na omowy jarstwa czyli wegetarianizmu panów Omikrona, St. Kramsztyka i A. Mg. z Kraju, zakończone uwagami nad godnością dziennikarską Kuryera Warszawskiego.” (1885 r.), „Prirodnaja piszcza cziełowieka.” (1886 r.), „Przyrodzone pokarmy człowieka i wpływ ich na dolę ludzką.” (1888 r.), „Położenie w Ojcowie.” (1895 r.), broszury w języku niemieckim „Das Heil” i „Das hohere Menschenrecht” oraz tłumaczenie broszury von Selenfeld'a „Jarosz i Jarstwo”. W ostatnich latach życia, gdy był już skrajnie wyczerpany, jeszcze zbierał materiały do ukończenia rozpoczętych wcześniej dzieł. Pochowany został na krakowskim Cmentarzu Rakowickim w kwaterze XIIb.

Nauman Aleksander

(ur. w 1903 r., zm. w 1989 r.) Światowej sławy lekarz, profesor. Dyplom lekarski uzyskał w 1930 r. Brał udział w wojnie 1939 r. Pracował w szpitalu w oflagu, w obozie koncentracyjnym i Urzędzie Repatriacyjnym. Z Otwockiem związany od 1945 r. Twórca uznanej w świecie szkoły rehabilitacji poprzez szkolenie zawodowe ozdrowieńców po przebytej gruźlicy. Twórca Sanatorium Rehabilitacyjnego im. H. Sawickiej w Otwocku. W swojej pracy lekarskiej dużą wagę przywiązywał do ogólnego usprawnienia chorych. Na terenie sanatorium dbał o rozwój fizyczny i intelektualny chorych. Powstały tutaj: hala sportowa, korty tenisowe, boiska do gier zespołowych, w zimie lodowisko, sala kinowa (gdzie odbywały się koncerty, przedstawienia i wieczory autorskie). Był lekarzem z powołania, stawiając dobro chorych nawet ponad sprawami rodzinnymi. Odniósł wiele sukcesów w pracy naukowej. Był autorem 100 prac naukowych uważanych za podstawowe w usprawniania, inwalidztwie i chorobach przewlekłych. Uznany na świcie autorytet w rehabilitacji chorych. Pełnił funkcję przewodniczącego światowej Unii Przeciwgruźliczej. Do sanatorium im. H. Sawickiej przyjeżdżali lekarze z całego świata. Dzięki niemu sanatorium przez kilka lat współpracowało z Narodowym Instytutem Zdrowia USA, a metody opracowane w nim były powielane w wielu krajach. Prof. A. Nauman zakończył swoja prace w Otwocku w 1970 r. Został uhonorowany licznymi odznaczeniami państwowymi i resortowymi.

Oracz Stanisław

(ur. w 1905 r., zm. w 1976 r.) Znany otwocki lekarz. Ukończył studia medyczne w 1932 r. na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie. Przez dwa lata pracował we Lwowie. Następnie w Wojsku Polskim. Kampanię wrześniową odbył jako lekarz batalionowy 55 pp. Od jesieni 1939 r. pracował w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie. Od 1942 r. należał do AK. Pod koniec tego roku na zlecenie szefa sanitarnego Okręgu Warszawskiego AK przystąpił do organizowania oddziału chirurgicznego w Szpitalu Powiatowym w Otwocku. W czasie prowadzenia tego oddziału udzielał pomocy chirurgicznej, zarówno żołnierzom konspiracji, jak i osobom cywilnym w tajnych izbach chorych znajdujących się w prywatnych domach. Z niezwykłym poświeceniem ratował żołnierzy powstania warszawskiego zarówno w czasie jego trwania, jak i po upadku. W latach 1944-45 leczył również rannych i chorych żołnierzy Wojska Polskiego i Armii Czerwonej. Po wyzwoleniu objął oprócz stanowiska ordynatora oddziału chirurgicznego Szpitala Powiatowego dodatkowo prowadzenie sanatorium gruźlicy kostno-stawowej „Palladium”. W 1947 r. został dyrektorem Szpitala Powiatowego, wygrawszy wcześniej konkurs na to stanowisko. Obie te funkcje pełnił do przejścia na emeryturę w 1970 r. W 1953 r. uzyskał tytuł doktora nauk medycznych. Był przez dwie kadencje radnym Miejskiej Rady Narodowej. Czynny działacz sportowy i prezes Otwockiego Klubu Sportowego. Za swoją działalność otrzymał liczne medale i odznaczenia, w tym: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi i Medal Zwycięstwa i Wolności.

Przygoda Władysław

(ur. w 1880 r., zm. w 1937 r.) Otwocki lekarz. Ukończył rosyjskie gimnazjum w Warszawie. Studiował na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1905 r. relegowany, kończy studia w Monachium w 1907 r. Dyplom nostryfikował na Uniwersytecie w Kazaniu. We Włoszech asystuje prof. Carlo Forlaniemu, wynalazcy leczenia gruźlicy przy pomocy sztucznej odmy. Dr Przygoda był pierwszym lekarzem, który upowszechnił ją w Polsce. Osiadł w Otwocku w 1907 r. i zajął się prywatną praktyką lekarską. W latach 1908 – 12 pracował w Warszawie w Szpitalu Św. Ducha na Oddziale dra Sokołowskiego. Brał udział w wojnie 1920 r. Radny miasta Otwocka. Po śmierci ojca, felczera Józefa Przygody, został właścicielem Zakładu Higieniczno-Dietetycznego dla Izraelitów i przekształcił je w sanatorium przeciwgruźliczego dla Żydów. Współpracował z dr. Kazimierzem Dłuskim, szwagrem Marii Skłodowskiej-Curie. Od 1927 r. lekarz naczelny sanatorium „Marpe” i członek zarządu Towarzystwa „Marpe”. Władysława Przygodę opisał Wroczyński w książce „Z moją miłością przez Warszawę”.

Raczkowski Jan

(ur. w 1914 r., zm. w 1990 r.) Ksiądz. Ukończył gimnazjum im. T. Rejtana w Warszawie i Seminarium Duchowne w Warszawie. Harcmistrz w Kole Instruktorów im. Mieczysława Bema. Święcenia kapłańskie otrzymał w czerwcu 1940 r. W 1941 r. rozpoczął pracę w parafii św. Wincentego a’Paulo w Otwocku jako wikary i prefekt. W czasie okupacji kapelan AK IV Rejonu „Fromczyn” VII Obwodu „Obroża” w Otwocku i Roju-Proporca „Sosny” Szarych Szeregów w Otwocku, ps. „Zbych”. Jako instruktor Szarych Szeregów organizował młodzież w zastępy harcerskie pod przykrywką koła ministrantów, urządzał biwaki połączone ze zdobywaniem sprawności i stopni harcerskich. Zajmował się przewożeniem broni i amunicji. Prowadził tajne szkolenia wojskowe i harcerskie. Celebrował patriotyczne nabożeństwa i wygłaszał patriotyczne kazania. Pomagał prześladowanym Żydom, wystawiał im fałszywe metryki chrztu, przechowywał u swoich najbliższych. Napominał z ambony szantażystów i zdrajców. Organizował pomoc dla chorych i rannych żołnierzy, m.in. z 27 Wołyńskiej Dywizji AK. Opiekował się ośrodkami dla osieroconych dzieci. W 1945 r. aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa jest więziony na Rakowieckiej w Warszawie. Po wyjściu z więzienia pracuje w parafiach: św. Barbary na Koszykach w Warszawie, Wołominie i Lesznie k. Błonia. Udekorowany odznaką „Za zasługi dla Hufca ZHP Otwock”. 23 kwietnia 1990 r. wygłosił ostatnią homilię w kościele św. Wincentego a’Paulo. Jego imię nosi od 1996 r. otwockie rondu na skrzyżowaniu ulic Karczewskiej, Przewoskiej i Hożej.

Ramotowski Józef

ps. „Skrzetuski”, „Kruk”, „Rawicz” (ur. 1.11.1909 r. w Janczewie k. Jedwabna, zm. 28.7.2001 w Otwocku) Nauczyciel, żołnierz ZWZ, AK i WiN. Był synem Stanisława Andrzeja i Józefy z domu Mierzejewskiej. W 1932 r. ukończył seminarium nauczycielskie, a następnie eksternistyczny wyższy kurs nauczycielski. Pracował jako nauczyciel w Gralach, a następnie w Wypychach. W 1940 r. wstąpił w szeregi ZWZ. Organizował struktury konspiracjyjne na terenie gminy Przytuły, gdzie pełnił funkcję zastępcy dowódcy placówki Przytuły i jednocześnie zajmował się wywiadem. Na początku 1944 r. mianowany został szefem wywiadu III Rejonu Obwodu Łomżyńskiego AK obejmującego gminy Jedwabne, Przytuły i Stawiski. Został aresztowany 1 lipca 1944 r. w Jedwabnem. Próby odbicia zorganizowane w Lesie Jeziorkowskim przez Stanisława Marchewkę ps. „Ryba” i koło wsi Boguszki przez kapitana Jana Tabortowskiego ps. „Bruzda”, inspektora inspektoratu III Obwodów łomżyńskiego i grajewskiego AK nie powiodły się. Został uwięziony tymczasowo w Łomży, następnie w obozie koncentracyjnym Gross Rosen (obecnie Rogoźnica), a potem w filii Halbau (obecnie Czyżówek koło Iłowej). W obozie pracował przy jego rozbudowie i przy rozładunku wagonów. Następnie, pomimo braku kwalifikacji, pracował jako mechanik – specjalista obróbki skrawaniem w fabryce produkującej śmigła w Iłowej. W lutym 1945 r. odmówił, wraz z ok. setką innych więźniów, udania się na zachód w ramach ewakuacji obozu. 20 lutego 1945 r., dzięki szybkiej ofensywie Armii Czerwonej został uwolniony. Z obozu powrócił w marcu 1945 r. do Janczewa. Po krótkiej rekonwalescencji włączył się w działalność konspiracyjną w ramach AKO, a później WiN. We wrześniu 1946 r. został mianowany zastępcą prezesa Obwodu Łomżyńskiego WiN, Kazimierza Jesionkowskiego. Został mianowany porucznikiem czasów wojny i odznaczony Brązowym i Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Oficjalnie pracował w tym czasie jako nauczyciel. W marcu 1947 r. zakończył podziemną walkę zbrojną i ujawnił się wraz z podległymi mu żołnierzami. Na początku 1951 r., zagrożony aresztowaniem, ponownie włączył się w działalność konspiracyjną. Latem 1952 r. dołączył do oddziału kapitana Jana Tabortowskiego „Bruzdy” operującego w rejonie Bagnien Biebrzańskich. W sierpniu 1952 r. kryjówka oddziału została otoczona przez grupę operacyjną KBW i UB. W wyniku strzelaniny Ramotowski został ranny w nogę i został aresztowany. Na mocy wyroku Wojskowego Sądu Rejonowego w Białymstoku we wrześniu 1953 r. został skazany na siedem lat więzienia. W maju 1955 r. został przedterminowo zwolniony, po rewizji procesu na fali zbliżającej się „odwilży”. Następnie osiadł w Iławie i rozpoczął studia zaoczne na kierunku filologia polska na Uniwersytecie Warszawskim. W 1959 r. otrzymał tytuł magistra. Na początku lat 60-tych XX w. przeniósł się z rodziną do Otwocka (Świdra), gdzie pracował jako nauczyciel języka polskiego w szkołach podstawowych. Na emeryturę przeszedł w 1971 r. Do początku lat 70-tych XX w. pozostawał w kręgu zainteresowania UB i SB jako członek byłej bandy „Bruzdy”. W 1980 r. włączył się w działalność otwockiej „Solidarności”. Był współzałożycielem koła emerytów NSZZ „Solidarność” w Otwocku. Działał czynnie w Związku Żołnierzy AK. Pochowany został na cmentarzu w Otwocku.

Sendlerowa (Sendler) Irena Stanisława

ps. „Jolanta” (ur. 15.2.1910 r. w Warszawie, zm. 12.5.2008 r. w Warszawie) Działaczka społeczna i charytatywna, od 1942 r. członek Rady Pomocy Żydom, Sprawiedliwa wśród Narodów Świata. Dama Orderu Orła Białego. Jej ojciec, Stanisław Krzyżanowski, był lekarzem, który leczył chorych niezależnie od religii, narodowości czy statusu społecznego. Był mocno zaangażowany w działalność społeczną, przesiąknięty tradycjami polskiej demokratycznej lewicy. Brał udział w rewolucji 1905 r., należał też do PPS. Swoje dzieciństwo, Irena Sendlerowa, ze względu na stan zdrowia spędziła w Otwocku. W trzy lata po śmierci ojca Irena przeprowadziła się z matką do Piotrkowa Trybunalskiego. Tutaj uczęszczała do znanego z patriotycznych tradycji, Gimnazjum Heleny Trzcińskiej, wstąpiła do harcerstwa. Tu też poznała swojego przyszłego męża Mieczysława Sendlera. Jej katechetą był ks. Wiktor Potrzebski, bohaterski obrońca Grodna w 1939 r., poległy w Powstaniu Warszawskim. Po zdaniu matury wyjechała do Warszawy gdzie rozpoczęła studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Po dwóch latach przeniosła się na polonistykę. Na podstawie zasady Numerus clausus na końcu indeksu pieczętowano stronę lewą dla Żydów, prawą stronę aryjską, Irena skreśliła napis strona aryjska w indeksie. Została zawieszona na kilka lat w prawach studenta. Studia skończyła dopiero w czerwcu 1939 r. W 1931 r. wyszła za mąż za Mieczysława Sendlera. Wtedy tez rozpoczęła pracę w Sekcji Pomocy Matce i Dziecku przy Obywatelskim Komitecie Pomocy Społecznej. W czasie okupacji hitlerowskiej zaczęła pomagać Żydom długo przed powstaniem getta warszawskiego. W grudniu 1942 r. świeżo utworzona Rada Pomocy Żydom „Żegota” mianowała ją szefową wydziału dziecięcego. Jako pracownik ośrodka pomocy społecznej miała przepustkę do getta, gdzie nosiła Gwiazdę Dawida jako znak solidarności z Żydami oraz jako sposób na ukrycie się pośród społeczności getta. Współpracowała z polską organizacją pomocową działającą pod niemieckim nadzorem i zorganizowała przemycanie dzieci żydowskich z getta, umieszczając je w przybranych rodzinach, domach dziecka i u sióstr katolickich w Warszawie. Uratowała ok. 2500 dzieci. Dzięki odważnej decyzji Matyldy Getter, naczelnej matki przełożonej prowincji warszawskiej Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, która zobowiązała się przyjąć każde dziecko przemycone z getta, wiele z nich trafiło do sierocińców prowadzonych przez siostry franciszkanki m.in. w Warszawie, Aninie, Białołęce, Chotomowie i Płudach. Aresztowana w 1943 r. przez Gestapo, była torturowana i skazana na śmierć. „Żegota” zdołała ją uratować, przekupując niemieckich strażników. Była też umieszczona na liście proskrypcyjnej przez kontrwywiad Narodowych Sił Zbrojnych, jako „zdecydowana komunistka”. Dane jej było doświadczyć, równie ciężkich jak ze strony gestapo, prześladowań komunistycznego Urzędu Bezpieczeństwa. W więzieniu straciła dziecko (urodziło się ono przedwcześnie i zmarło). Ze względu na AK-owski rodowód w PRL zupełnie o niej zapomniano pomimo tego że kierowany przez nią zespół uratował od zagłady dwa razy więcej Żydów niż znany na całym świecie Oskar Schindler. W latach 1948–68 należała do PZPR. Wystąpiła z partii po wydarzeniach marcowych 1968 r. W 1965 r. została uhonorowana przez izraelski Instytut Yad Vashem medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. W 1983 r. zasadziła drzewko w Lesie Sprawiedliwych Instytutu. Postanowieniami Prezydenta RP została odznaczona: Orderem Orła Białego (2003 r.), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2001 r.), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1996 r.). W 1999 r. amerykański nauczyciel Norman Conard z Uniontown w stanie Kansas zainspirował powstanie szkolnej sztuki teatralnej pt. „Życie w słoiku” (ang. Life in a Jar). Jej tytuł nawiązuje do sposobu, w jaki zachowały się informacje o pochodzeniu uratowanych dzieci: nazwiska rodziców i nowe, przybrane personalia Irena Sendlerowa zakopywała w słoiku, w ogrodzie. Tylko dzięki tym notatkom, dzieci które przeżyły wojnę, dowiedziały się o swoich rodzinach. Przedstawienie oparte na faktach z życiorysu Ireny Sendler wystawiono ponad dwieście razy w Stanach Zjednoczonych i Polsce. Zdobyło ono duży rozgłos w mediach amerykańskich i doprowadziło w końcu do powstania fundacji „Life in a Jar” promującej bohaterską postawę Ireny Sendler. W 2006 r. stowarzyszenie Dzieci Holocaustu przy udziale Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP powołało do życia nagrodę im. Ireny Sendlerowej „Za naprawianie świata”, przyznawaną nauczycielom i wychowawcom. Partnerem nagrody jest Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej. Nagroda w wysokości 10000 dolarów przyznawana jest corocznie decyzją Kapituły w Stanach Zjednoczonych i w Polsce dwóm laureatom z tych krajów. Pierwszymi laureatami nagrody są Norman Conard oraz Robert Szuchta. Zostali oni osobiście wybrani przez Irenę Sendlerową. Pod koniec 2006 r. z inicjatywy prezydenta Lecha Kaczyńskiego, z pomocą stowarzyszenia Dzieci Holocaustu podjęto starania o zgłoszenie kandydatury Ireny Sendler do pokojowej nagrody Nobla w roku 2007. 14 marca 2007 r. Senat RP, przyjął uchwałę w sprawie uhonorowania działalności Ireny Sendlerowej i Rady Pomocy Żydom „Żegota” w tajnych strukturach Polskiego Państwa Podziemnego w okresie II wojny światowej. Uchwała Senatu stwierdza m.in.: Senat Rzeczypospolitej Polskiej składa hołd 97-letniej Irenie Sendlerowej, żyjącej dziś w Warszawie oraz nieżyjącym i żyjącym członkom podziemnej Rady Pomocy Żydom "Żegota" i osobom ratującym Żydów w okupowanej Polsce. (...) Zespół kierowany przez Irenę Sendlerową, dziś już w większości nieżyjących osób świeckich i duchownych, przyczynił się w sposób decydujący do uratowania życia co najmniej 2500 dzieci skazanych na zagładę. W 2007 r. decyzją Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu, na wniosek 15-letniego Szymona Płóciennika z Zielonej Góry, Irena Sendler odznaczona została Orderem Uśmiechu. Była najstarszą osobą, której przyznano ten order. Otrzymała tytuł Honorowej Obywatelki Miasta Stołecznego Warszawy (2007 r.), Tarczyna (2007 r.) i Otwock (2008 r.). W 2008 r. Izba Reprezentantów Kongresu USA uchwaliła rezolucję upamiętniającą postać Ireny Sendlerowej. W 2009 r. w Seton Hall University w New Jersey Irenę Sendler uhonorowano pośmiertnie nagrodą Humanitarian of the Year, przyznawaną przez The Sister Rose Thering Endowment. W 2009 r. została pośmiertnie wyróżniona Nagrodą Humanitarną im. Audrey Hepburn. Irena Sendler jest również patronką licznych szkół w Polsce. W 2009 r. powstał film na podstawie życiorysu Ireny Sendler „Dzieci Ireny Sendlerowej”. W jej postać wcieliła się laureatka Oscara Anna Paquin.

Ślusarski Tadeusz

ps. „Ślusarz” (ur. 19.5.1950 r. w Żarach, zm. 17.8.1998 r. pod Ostromicami k. Goleniowa) Wybitny polski lekkoatleta, specjalizujący się w skoku o tyczce, olimpijczyk. Syn Ignacego i Cecylii Grzmil. W 1962 r., za namową nauczyciela wychowania fizycznego Henryka Jacha, został zawodnikiem klubu MKS Sokół Żary. Początkowo startował w zawodach dzieci i młodzieży w różnych konkurencjach (biegach sprinterskich, skoku wzwyż, skoku w dal oraz czwórboju lekkoatletycznym). W 1968 r. zajął 6. miejsce na europejskich igrzyskach juniorów, a wkrótce potem przeniósł się do Warszawy i rozpoczął treningi w klubie Skra. W 1971 roku zdobył pierwszy w karierze medal mistrzostw kraju zajmując trzecie miejsce w zawodach na stadionie stołecznej Skry. Kolejny sezon przyniósł mu już tytuł mistrza Polski. 6 sierpnia 1972 w Bydgoszczy skacząc na wysokość 5,29 poprawił o 9 centymetrów należący do Wojciecha Buciarskiego oraz Tadeusza Olszewskiego rekord Polski. W 1969 r. ukończył w rodzinnym mieście technikum samochodowe. Absolwent Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu w 1978 r. Mieszkaniec Otwocka od wczesnych lat dziewięćdziesiątych XX w. Jeden z najwybitniejszych polskich sportowców. Trzykrotny uczestnik igrzysk olimpijskich: Monachium 1972, Montrealu 1976 i Moskwie 1980. Mistrz olimpijski w skoku o tyczce na Olimpiadzie w Montrealu w 1976 r. oraz wicemistrz na Olimpiadzie w Moskwie w 1980 r. Halowy mistrz Europy w tej konkurencji w 1974 i 1978 r. oraz srebrny medalista uniwersjady. Trzynaście razy stawał na podium mistrzostw Polski seniorów (w tym 5 razy na jego najwyższym stopniu). W 1972 r. po raz pierwszy wystąpił w meczu międzypaństwowym przeciwko Wielkiej Brytanii. W 1973 r. został wicemistrzem Polski, a rok później w szwedzkim Göteborgu osiągnął pierwszy międzynarodowy sukces wygrywając halowe mistrzostwa Europy. W latach 1972–85 19 razy bronił barw narodowych w meczach międzypaństwowych, odnosząc w nich 6 zwycięstw indywidualnych. Czterokrotny rekordzista Polski. 29 maja 1976 r. podczas zawodów ligi lekkoatletycznej wraz z Władysławem Kozakiewiczem wynikiem 5,62 m ustanowił rekord Europy, a 8 lutego 1976 r. w Warszawie pobił halowy rekord świata wynikiem 5,56 m. W latach 1977–1979 Ślusarski zdobywał srebrne medale mistrzostw Polski seniorów. Podczas rozgrywanej w Sofii w 1977 roku uniwersjady zajął drugie miejsce przegrywając tylko z kolegą z reprezentacji Władysławem Kozakiewiczem. Rok później w Mediolanie zdobył drugie w karierze złoto halowego czempionatu Starego Kontynentu. Zupełnie nie udał mu się występ, w Pradze na mistrzostwach Europy w 1978 r. gdzie nie zaliczył żadnej wysokości w eliminacjach i nie został sklasyfikowany. W kolejnym sezonie był drugi w zawodach półfinału pucharu Europy ulegając tylko reprezentantowi RFN Güntherowi Lohre. Po igrzyskach w Moskwie nie odniósł już żadnych znaczących międzynarodowych sukcesów w sporcie poza zajęciem 4. miejsca w 1983 r. podczas pierwszych w historii mistrzostw świata. W 1983 r. wystąpił także w halowych mistrzostwach Europy oraz finale pucharu Europy. W 1985 r. po raz ostatni reprezentował Polskę w meczu międzypaństwowym przeciwko Włochom, a w 1986 r. w Grudziądzu zdobył swój ostatni medal mistrzostw Polski (brązowy). Karierę sportową zakończył w 1988 r. mając 38 lat. W ostatnich latach kariery wyjechał do Szwecji, aby trenować, a jednocześnie pracować. Od 1995 r. zatrudniony w OKS „Start” Otwock jako kierownik działu sportu i trener lekkiej atletyki. Pracował także jako nauczyciel wychowania fizycznego w L.O. im. K.I. Gałczyńskiego w Otwocku. Bardzo lubiany przez młodzież i kolegów. Nadzwyczaj skromny człowiek i dobry wychowawca. Jego imieniem nazwano Stadion OKS „Start” Otwock oraz jedna z ulic miasta na osiedlu mieszkaniowym „Stadion” w Otwocku. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz pośmiertnie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W jego rodzinnych Żarach oraz w Otwocku odbywają się tyczkarskie memoriały im. Tadeusza Ślusarskiego. Zginał tragicznie w wypadku samochodowym pod Ostromicami k. Goleniowa, wracając do Otwocka z imprezy sportowej w Międzyzdrojach. W wypadku tym śmierć ponieśli także dwaj inni polscy lekkoatleci, jadący tym samym samochodem, mistrz olimpijski w pchnięciu kulą Władysław Komar, oraz jadący drugim samochodem sprinter, mistrz Polski w biegu sztafetowym, Jarosław Marzec.. Został pochowany wraz z Władysławem Komarem w alei zasłużonych na warszawskich Powązkach.

Dobrska Anna z d. Tomaszewicz

ew. Anna Tomaszewicz-Dobrska (ur. 13 kwietnia 1854 r. w Mławie, zm. 12 czerwca 1918 r. w Warszawie) Polska lekarka chorób kobiecych i pediatra. Pierwsza kobieta z dyplomem lekarskim w Cesarstwie Rosyjskim, która praktykowała na ziemiach polskich jako lekarz. Uczyła się w Łomży i Warszawie. W wieku 17 lat wyjechała na studia medyczne do Zurychu. Na piątym roku studiów otrzymała asystenturę u neurologa i psychiatry Eduarda Hitziga w Klinice Psychiatrii Uniwersytetu Zuryskiego. Pracę doktorską napisała w 1877 r. pod kierunkiem Ludimara Hermanna. Studia uzupełniła w Wiedniu i w Berlinie. Po studiach powróciła do Warszawy, lecz nie mogła nostryfikować dyplomu ze względu na obowiązujące prawo. W Cesarstwie Rosyjskim kobieta nie mogła oficjalnie i samodzielnie wykonywać zawodu lekarza. Jej aplikacja do Warszawskiego Towarzystwa Lekarskiego została odrzucona, pomimo pozytywnej opinii prezesa Towarzystwa, prof. Henryka Hoyera. W debacie publicznej, którą rozpoczął artykuł krytykujący studiujące kobiety i chwalący odrzucenie aplikacji Tomaszewicz-Dobrskiej, po jej stronie stanęli Aleksander Świętochowski i Bolesław Prus. Nie mogąc nostryfikować dyplomu w Warszawie, wyjechała uczynić to do Sankt Petersburga. Tam dopuszczono ją do egzaminów końcowych na Akademii Medyko-Chirurgicznej. Stało się to dzięki temu że w międzyczasie podjęła pracę medycznej opiekunki haremu sułtana, który chwilowo gościł w mieście. Po powrocie do Warszawy w 1880 r. rozpoczęła prywatną praktykę lekarską, specjalizując się w chorobach kobiecych i pediatrii. Rok później wzięła ślub z lekarzem Konradem Dobrskim. Początkowo pracowała charytatywnie lecząc głównie biedotę (ale nie tylko). Od 1882 r., przez 30 lat, pracowała jako lekarz w szpitalu położniczym. Jako pierwsza w Warszawie wykonała cięcie cesarskie w 1896 r. Prowadziła wykłady dla akuszerek. Pod koniec lat 80. XIX wieku rozpoczęła pracę na pensji Jadwigi Papi jako lekarka szkolna i wykładowczyni higieny oraz jako opiekunka szwalni w Warszawskim Towarzystwie Dobroczynności. Od 1912 r, pracowała jako lekarka w schronisku dla nauczycielek, później zaś w Towarzystwie Kolonii Letnich dla Dzieci. W 1906 r. rozpoczęła aktywną działalność w Towarzystwie Kultury Polskiej. Wielokrotnie publicznie wypowiadała się na temat znaczenia praw kobiet. Uczestniczyła też w pracach organizacji kobiecych, organizując w 1881 i 1907 jubileusze ku czci Elizy Orzeszkowej. Anna Tomaszewicz-Dobrska pochowana została w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Po ślubie z Konradem Dobrskim zamieszkała w Otwocku przy ul. Sienkiewicza gdzie też przyjmowała pacjentów. Dom małżonków Dobrskich stał dokładnie w miejscu gdzie obecnie znajduje się Teatr im. Stefana Jaracza przy ul. Armii Krajowej 4.

Wizel Adam

(ur. w 1864 r. w Warszawie, zm. 15.11.1928 r.) Otwocki lekarz. Dyplom doktora wszechnauk lekarskich uzyskuje na Uniwersytecie Warszawskim w 1889 r. Następnie odbył staż naukowy w zakresie psychiatrii w Paryżu u prof. Charoot. Po powrocie do kraju pracował na różnych stanowiskach w Szpitalu Starozakonnych w Warszawie. Od 1896 r. asystent w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Warszawskiego w Szpitalu św. Jana Bożego. Był organizatorem, założycielem i pierwszym kierownikiem naukowym Sanatorium dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Żydów „Zofiówka” w Otwocku. Był współwłaścicielem Sanatorium „Martów” w Otwocku. Posiadał szerokie zainteresowania naukowe m.in. hipnozą, psychoanalizą, histeria, agrafią, hemiplegią i epilepsją. Był pionierem leczenia psychozy durem i malarią. Opublikował około 40 prac naukowych. W jego oddziale szpitalnym kształciło się wielu utalentowanych i później znanych psychiatrów i naukowców. Mieszkając w Otwocku działał aktywnie w Towarzystwie Przyjaciół Otwocka, którego był członkiem Zarządu.

Wolski Ludwik

(ur. w 1881 r., zm. w 1953 r. w Otwocku) Ksiądz, zasłużony proboszcz otwocki. W 1905 r. ukończył Seminarium Duchowne w Warszawie. Parafie św. Wincentego á Paulo w Otwocku objął 7 kwietnia 1923 r. i kierował nią do 1949 r. Pierwszoplanowym zadaniem była budowa Domu Parafialnego, który dzięki zaangażowaniu parafian powstał w niezwykle szybkim tempie. Zorganizował prowadził Ognisko Wychowawcze dla Dzieci. Zainicjował ustawienie przy ulicy Orlej figury Chrystusa jako wotum dziękczynne za wygraną wojnę 1920 r. Zorganizował kaplice w sanatoriach, zakładach wychowawczo-opiekuńczych itp. Był głównym inicjatorem powstania w Otwocku „Kasy Pożyczkowej”, opartej na wzorach i statucie kasy Stefczyka. Tradycje tej Kasy kultywuje dzisiejszy Bank Spółdzielczy w Otwocku. Dziełem życia ks. Wolskiego była budowa nowego kościoła przy bezinteresownej pomocy jego brata arch. Łukasza Wolskiego. Kościół poświecono w 1935 r. a wykończono ostatecznie w latach pięćdziesiątych. W czasie okupacji hitlerowskiej otwocka plebania była azylem dla wielu poszukiwanych osób. Zorganizowano pomoc dla chorych, zastępcze rodziny dla dzieci, założono kuchnie parafialną, organizowano dożywianie, lekarstwa i zapomogi. Będąc kierownikiem stanu cywilnego i prowadząc księgi, udzielał pomocy Żydom, ratując ich i wystawiając fałszywe dokumenty, np. metryki chrztu, które miały chronić ich przed Niemcami. Po wejściu wojsk sowieckich udzielał pomocy prześladowanym i tropionym przez NKWD i UB. Był człowiekiem skromnym, jego plebania była wyposażona biednie, a warunki życia niemal spartańskie. Dla siebie wymagał niewiele i tego też oczekiwał od swoich wikariuszy. Wszystkie dochody poświęcał ludziom, zarówno parafianom, jak i niewierzącym oraz Żydom. Szczególna pomoc kierował do niezamożnej młodzieży, łożąc na jej wychowanie i wykształcenie. W dowód uznania zasług ks. Ludwik Wolski został w 1936 r. obdarzony godnością Kanonika Kapituły Warszawskiej, a przez władze państwowe odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Za swoją postawę w czasie wojny oraz bezinteresowne ratowanie Żydów został uhonorowany przez izraelski Instytut Yad Vashem medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. Wzbudzał w Otwocku powszechny szacunek, zarówno u Polaków, jak i Żydów. Po śmierci został pochowany na otwockim cmentarzu.

Wolski Łukasz

(ur. w 1878 r. w Warszawie, zm. w 1948 r. w Otwocku) Znany warszawski architekt, inżynier. Starszy brat znanego otwockiego proboszcza księdza kanonika Ludwika Wolskiego. Dyplom inżyniera architekta uzyskał w 1902 r. na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Po skończeniu studiów zamieszkał z rodziną w Otwocku. Angażował się w życie społeczne powstającego uzdrowiska. W 1924 r. otwiera pracownię architektoniczną w swoim mieszkaniu w Warszawie przy ulicy Moniuszki, którą następnie przenosi w 1933 r. do własnego domu przy ul. Kieleckiej 41 też w Warszawie. W 1933 r. przeżywa osobistą tragedię. Podczas wycieczki kajakowej nad Morzem Śródziemnym ginie jego jedyna córka Wanda wraz z narzeczonym. Wanda Wolska była dobrze zapowiadającą się malarką z kręgu paryskich modernistów. Po tej tragedii Wolski nie projektuje już nowych budowli a w swojej pracy ogranicza się tylko do nadzorów inżynierskich wcześniejszych swoich projektów. W czasie Powstania Warszawskiego ulega spaleniu dom architekta wraz z całym jego dorobkiem i pracami córki. Po wojnie zamieszkał w Otwocku na plebanii u swojego brata księdza Ludwika Wolskiego. Był projektantem wielu budynków, w tym wielu kościołów w Polsce i we Włoszech. Najbardziej znane realizacje to: kościół św. Stanisława Kostki w Warszawie (Żoliborz), bazylika Serca Jezusowego w Warszawie (Praga), drewniana kaplica Matki Bożej Anielskiej (Laski k. Warszawy), Kamienica Aleksandra Hipscha w Warszawie (ul. Poznańska 3), zabudowa wsi spółdzielczej w Liskowie k. Kalisza, kościół p.w. św. Wincentego a’Paulo w Otwocku, kościół parafialny w Zatorach k. Pułtuska. Współautor „Przewodnika po Otwocku i jego okolicach” z 1906 r. Pochowany został w Warszawie na Cmentarzu Powązkowskim obok córki Wandy w kwaterze 172.

Inni sławni otwocczanie i osoby związane z Otwockiem (wybór)

Dobrzycki Henryk Franciszek ps. „Henryk Leszczyc” (1841 - 1914) Lekarz, filantrop, muzykolog i kompozytor, pionier lecznictwa klimatycznego i sanatoryjnego w Polsce. Bardzo często przebywał w Brzegach Andriollego. Osobisty przyjaciel artysty i wykonawca jego testamentu. Faktyczny odkrywca wartości leczniczych otwockiego klimatu.

Dymsza Adolf właściwie Adolf Bagiński, w filmie znany jako Dodek (1900 - 1975) Aktor kabaretowy i filmowy. Uważany za najwybitniejszego komika polskiego kina XX w. Przedwojenny „król polskiej komedii”. W latach 50. Aktor mieszkał w Otwocku przy ul. Wesołej i prowadził warsztat rzemieślniczy.

Fijałkowski Jan (1872-1919) Architekt, budowniczy Drogi Żelaznej Nadwiślańskiej. Autor wielu projektów budynków użyteczności publicznej w tym projektu otwockiego dworca kolejowego i kolejowej wieży ciśnień (wzniesionych w 1910 r.).

Filipowicz Julian ps. „Pobóg”, „Róg” (1895 - 1945) Generał brygady Wojska Polskiego. Dowódca Wołyńskiej Brygady Kawalerii we wrześniu 1939 r. Leczył się i zmarł w Otwocku 14 sierpnia 1945 r.

Gogolewski Ignacy (1931 - 2022) Wybitny aktor teatralny i filmowy, reżyser, scenarzysta. Po wojnie mieszkał w Otwocku. Tutaj zdał maturę oraz stawiał pierwsze kroki na scenie Teatru Amatorskiego im. S. Jaracza. Został pochowany cmentarzu parafialnym w Otwocku.

Grzesiuk Stanisław (1918 - 1963) Pisarz i pieśniarz zwany bardem Czerniakowa - z zawodu elektromechanik. Autor autobiograficznej trylogii: „Boso, ale w ostrogach”, „Pięć lat kacetu” i „Na marginesie życia”. Popularyzator przedwojennego folkloru czerniakowskiego. W Otwocku leczył się z gruźlicy w Sanatorium im. F. Dzierżyńskiego przy ul. Reymonta (d. Sanatorium m.st. Warszawy).

Horodecki Władysław Leszek Dezydery (1863 - 1930) Polski architekt tworzący głównie w Kijowie, przedstawiciel modernizmu, przedsiębiorca i mecenas. Zaprojektował Dom Uzdrowiskowy w Otwocku w 1927 r.

Jakimowicz Konstanty Sylwin (1879 - 1960) Architekt warszawski. Najstarszy syn Katarzyny Jakimowicz z Rejmentów, najstarszej siostry Władysława Reymonta. Specjalizował się w projektach komunikacyjnych. Zaprojektował typowe budynki stacyjne na Kolejce Wąskotorowej Jabłonowskiej w tym jej dworzec w Otwocku przy ul. Wawerskiej.

Jaracz Stefan (1883 - 1945) Aktor teatralny i filmowy, pisarz, publicysta; założyciel i dyrektor teatru Ateneum w Warszawie. W 1945 r. leczył się w Otwocku na gruźlicę gardła, która ujawniła się po jego pobycie w obozie Auschwitz-Birkenau. Współpracował z otwockim Teatrem Amatorskim, którego dzisiaj jest patronem.

Jellenta Cezary właściwie Napoleon Hirszband ps. „Alastor”, „Ary”, „C.J”, „Dion”, „Euzebiusz”, „Florestan”, „Jan Zarycz”, „Orestes”, „Orpion”, „Robon”. (1861 - 1935) Polski pisarz i krytyk literacki i artystyczny. Autom monografii miasta p.t. „Otwockie sosny”. Od 1934 r. wypoczywał, leczył się i zmarł w Otwocku.

Kalinowski Zdzisław (1877 - 1926) Inżynier architekt. Zaprojektował układ urbanistyczny miasta parku leśnego Śródborów.

Korngold Lucjan (1897 - 1963) Polski architekt pochodzenia żydowskiego. Pracował czynnie w Polsce i w Brazylii. W latach 30-tych zaprojektował kilka willi w otwockim Śródborowie i Soplicowie w tym Willę „Arcy” Rykwertów przy ul. Myśliwskiej 2.

Koszczyc-Witkiewicz Jan (1881 - 1958) Architekt i konserwator zabytków, przyjaciel rodziny Piłsudskich. W okresie art déco i wczesnego modernizmu dążył do tworzenia nowatorskich koncepcji architektonicznych powiązanych z tradycyjnymi motywami architektury polskiej. W Otwocku zaprojektował pawilon główny „Olina” oraz nadzorował jego budowę w latach 1929-1930. Prawdopodobnie jest też inicjatorem nazwania największej otwockiej wydmy „Meranem”.

Lesser Stanisław (1817 - 1890) Polski bankier, przedsiębiorca i urzędnik konsularny szeregu państw w Warszawie żydowskiego pochodzenia. Sprawował funkcję konsula peruwiańskiego, konsula generalnego saksońskiego, sasko-weimarskiego i bawarskiego. Był odznaczony Orderem Alberta Saskiego. Otrzymał szlachectwo i tytuł hrabiowski w Księstwie Sachsen-Meiningen und Hildburghausen. W Otwocku posiadał willę letniskową, w której często przebywał wraz z rodziną. Znajdowała się ona przy ul. Warszawskiej, na terenie obecnego Zakładu Energetycznego.

Makuszyński Kornel (1884 – 1953) Prozaik, poeta, felietonista, krytyk teatralny i publicysta, członek Polskiej Akademii Literatury. Przed II wojną światową był jednym z najpoczytniejszych, najbardziej popularnych i najbardziej płodnych literacko polskich pisarzy. Na początku lat 30. leczył się w Otwocku na cukrzycę. Podczas tego pobytu w 1932-1933 r. wraz z Marianem Walentynowiczem wpadł na pomysł opracowania pierwszego polskiego komiks czyli „120 przygód Koziołka Matołka”.

Marciniak Gertruda Stanisława (1898-1962) Siostra zakonna, przełożona Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety w Otwocku od 1940 r. Najpierw przy ul. Mickiewicza 1 a później przy ul. Kołłątaja 13. W latach II wojny światowej, jako przełożona otwockiego klasztoru uratowała przed hitlerowską zagładą dużą grupę dzieci żydowskich. Instytut Yad Vashem w 2008 r. pośmiertnie odznaczył siostrę Gertudę medalem „Sprawiedliwych wśród Narodów Świata”.

Marconi Władysław (1848 - 1915) Wybitny polski architekt i konserwator. Głównie związany zawodowo z Warszawą. W Otwocku posiadał dwie wille przy ul. Warszawskiej gdzie sam mieszkał oraz wynajmował letnikom.

Michalski Feliks (1879 - 1946) Znany warszawski architekt. W Otwocku był autorem plan urbanistycznego kolonii urzędniczej Soplicowo.

Mierosławski Ludwik Ireneusz (1884 - 1945) Znany otwocki lekarz. Przez szereg lat był lekarzem miejskim i lekarzem kolejowym na stacji Otwock.

Migdalski Bronisław (1878 - 1928) Otwocki rzemieślnik i działacz społeczny.

Norwerth Edgar Aleksander (1884 - 1950) Polski architekt, urbanista i teoretyk architektury epoki modernizmu. Zaprojektował Sanatorium Wojskowe w Otwocku w 1933 r. (realizacja do 1935 r.).

Piłsudska Aleksandra z d. Szczerbińskia (1882 - 1963) Działaczka niepodległościowa, żołnierz Legionów Polskich, odznaczona Orderem Virtuti Militari, działaczka PPS i POW, druga żona marszałka Józefa Piłsudskiego. Z jej inicjatywy w Otwocku w 1929 r. wzniesiono prewentorium dla dzieci przy ul. Borowej nazwane od jej imienia „Olinem”. Kilkakrotnie przebywała w Otwocku w latach 30. wizytując „Olin”.

Piłsudski Józef Klemens ps. Wiktor i Mieczysław (1867 - 1935) Działacz społeczny i niepodległościowy, żołnierz, polityk, mąż stanu. Od 1892r. członek Polskiej Partii Socjalistycznej i jej przywódca w kraju. Twórca Organizacji Bojowej PPS w 1904 r. i Polskiej Organizacji Wojskowej w 1914 r. Od 11 listopada 1918 r. Naczelny Wódz Armii Polskiej, w latach 1918–1922 Naczelnik Państwa, pierwszy marszałek Polski od 1920 r. Wywarł decydujący wpływ na kształt polityki wewnętrznej i zagranicznej II RP. W Otwocku oficjalnie przebywał dwa razy. Pierwszy raz w dniach 19 sierpnia – 4 września 1915 r. gdy do Warszawy nie wpuścili go Niemcy. Zamieszkał wtedy w pensjonacie Nestorowiczowej przy ul. Kościuszki. Ponownie Piłsudski odwiedził Otwock już jako marszałek w dniu 13 maja 1924 r. przyjechał wtedy do ciężko chorego byłego legionisty por. Wacława Łapczyńskiego. Według niesprawdzonych informacji (przekazy ustne mieszkańców Otwocka) Marszałek był w Otwocku jeszcze kilkakrotnie, prawdopodobnie z żoną w „Olinie”. Miał być widziany podczas spaceru na Meranie.

Reymont Władysław Stanisław właśc. Stanisław Władysław Rejment (1867 - 1925) Pisarz, prozaik i nowelista, jeden z głównych przedstawicieli realizmu z elementami naturalizmu w prozie Młodej Polski. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za czterotomową „epopeję chłopską” - Chłopi. Jeden z najwybitniejszych i najważniejszych pisarzy w dziejach literatury polskiej. Reymont w latach 1908-1918 często przebywał w Otwocku u swojego teścia Jakuba Schatzschnejdera w Willi „Lala” przy obecnej… ul. Reymonta. To tu powstał czwarty tom "Chłopów" pod tytułem "Lato".

Rose Alfred (1855 – 1893) Polski lekarz pochodzenia francuskiego. W 1888 r. zorganizował uzdrowisko w Krasnobrodzie i utworzył pierwszy w Europie Instytut Kumsologiczny, w którym leczyli się nawet obcokrajowcy (Francuzi i Węgrzy). W latach 1892-1893 wybudował w Otwocku pierwsze sanatorium przeciwgruźlicze, którego nie zdążył otworzyć. Po jego śmierci sanatorium przejął i uruchomił dr Józef Geisler.

Samójłowicz-Salamonowicz Otton (1885 - 1940) Podpułkownik/generał Wojska Polskiego. W okresie od 4 października 1934 r. do 4 lutego 1937 r. był burmistrzem Otwocka.

Scheiblet Leon (1905 - 1979) Otwocki nauczyciel. Z Otwockiem związany od 1933 roku, kiedy to wygrał konkurs na stanowisko kierownika Szkoły Powszechnej nr 1 (kierował nią do 1971 r.). W latach okupacji należał do AK i był nauczycielem tajnego nauczania.

Świerczyński Rudolf (1883 - 1943) Wybitny polski architekt okresu międzywojennego. Zaprojektował zespół 10 budynków wzorcowych dla miasta ogrodu Śródborów w 1922 r.

Telatycki Michał (1898 - 1955) Lekarz wojskowy. Od 16 lutego 1935 r. komendantem Sanatorium Wojskowego w Otwocku. Odbył kilkumiesięczną podróż naukową do Wiednia, Rzymu, Kopenhagi, Paryża i Davos, gdzie zwiedzał kliniki i sanatoria w celu opracowania założeń dla mającego powstać w Otwocku sanatorium.

Wroński Władysław (1861 – 1911) Doktor medycyny, wybitny specjalista od gruźlicy i chorób płuc. Od 1897 r. do śmierci lekarz naczelny i ordynator Sanatorium d-ra Józefa Geislera.

Niesławni w Otwocku

Osoby, o których należy wspomnieć z kronikarskiego obowiązku oraz faktu, że ich życiorysy splotły się z historią Otwocka. Pozostają w pamięci zbiorowej jako „niesławni” ze względu na swoją zbrodniczą lub naganną moralnie postawę.

Berman Jakub (1901 - 1984) Polski działacz komunistyczny pochodzenia żydowskiego, wiceprezes Rady Ministrów, poseł na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I kadencji, członek Komisji Wojskowej Biura Politycznego KC PZPR, nadzorującej ludowe Wojsko Polskie od maja 1949 r. Gorący zwolennik stalinizmu oraz zdecydowanej rozprawy z opozycją, wprowadzenia ostrych kar (z karą śmierci włącznie) za dywersje, sabotaż, działalność antypaństwową. Mieszkał w Otwocku do 1956 r.

Gomułka Władysław ps. „Wiesław”, „Ludwik”, „Feliks Duniak” (1905 - 1982) Polityk komunistyczny, I sekretarz KC PPR (1943–1948), I sekretarz KC PZPR (1956–1970), w latach 1945–1949 I wicepremier i minister ziem odzyskanych. Poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL II, III, IV i V kadencji. W latach 1957–1971 członek Rady Państwa. W Otwocku posiadał „daczę” wypoczynkową przy ul. Sułkowskiego 11, w której często odpoczywał.

Markgrafski Andriej Nikołajewicz, ros. Андрей Николаевич Маркграфский (1849 - 1906) Rosyjski wojskowy, generał-major żandarmerii. W 1905 r. zastępca warszawskiego generała-gubernatora i dowódca tajnej policji w guberni warszawskiej. W Otwocku mieszkał w swojej willi przy obecnej ul. Kochanowskiego. Zginął w Otwocku 2 sierpnia 1906 r. u zbiegu ul. Reymonta i Żeromskiego w zamachu zorganizowanym przez bojówkę Organizacji Bojowej PPS dowodzona przez późniejszego premiera RP Tomasza Arciszewskiego.

Światło Józef właściwie Izak Fleischfarb (1915 - 1994) Działacz komunistyczny i oficer UB. Oficjalnie w październiku 1944 r., oddelegowany został do organizowania władz administracyjnych w powiecie garwolińskim i mińskim. W rzeczywistości organizował Wydział Śledczy Komendy Wojewódzkiej MO w Otwocku. 17 stycznia 1945 r. zostaje Zastępcą Kierownika WUBP w Warszawie. Po śmierci Stalina uciekł do zachodniej Europy i dalej do USA.